BuG 483 - Bericht uit het Gewisse - 26 januari 2022

BuG 483 on-line               Print  Tablet  Smartphone (9p)

Woonzorgcentra: kroniek van een aangekondigd tekort:
personeelsgroei +2,3% 2017-2019, aantal plaatsen +4,2% (update)

Gemeenschapsgeld vloeit in kwart van de WZC's naar winst
 
Winstmotief in 28,0% van de WZC op 01/01/2022
in 2013 was dat in 18,5% van de WZC het geval:
Op 10 jaar tijd ging er 9,5% meer naar profit-uitbating
Profit-uitbating = Commercieel + VZW-profit

1. Bronnen: Ambtelijke lijsten WZC Vlaams gewest, Brussels gewest, Waals gewest

Lijst WZC Vlaams gewest en profit-uitbating. In elke lijst (excel) kan gesorteerd worden op elke kolomhoofding (dossiernummer, gemeente, naam WZC, aantal erkende plaatsen, beheerstuut (ambtelijke lijsten) ne profit-statuut - Vlaamse lijst.

2. De evolutie van plaatsen en werknemers laat zien dat de bijkomende personeelsbezetting tussen 1918 en 1919 maar 1/2 bedraagt van de evolutie van het aantal plaatsen (update)

Voor deze vergelijking wordt beroep gedaan op de jaarlijkse RSZ-bestanden mbt de plaats van tewerkstelling, die pas anderhalf jaar na de afloop van een jaar beschikbaar komen en die dienen aangekocht - met dank aan de vakbond dit financiert. De  vergelijking kan vooralsnog maar tot 31/12/2019 gemaakt, juist voor de coronacrisis de woonzorgcentra in diepe rouw dompelde en het personeel alles uit de kast moest halen, met de hulp van personeel van de ziekenhuizen.

In 2000 werd door minister van Sociale Zaken Frank Vandenbroucke, op basis van het voorstel en de berekening door LNC-NVK, de 'harmonisatie' van lonen en premies goedgekeurd van het personeel van de woonzorgcentra met dat van de ziekenhuizen, en dit voor alle personeelscategorieën, zorgpersoneel, arbeiders en bedienden. Naast de gelijkschakeling en gelijke betaling voor gelijk werk tussen deze sectoren en tussen mannen en vrouwen, maakt dit mobiliteit mogelijk van personeel, met behoud van anciënniteit tussen alle zorginstellingen en gewesten, en ongeacht het gaat om een publieke, VZW of commerciële instelling. Mede door deze unieke, en in Europa ongekende statutaire waarborg kon de totale ineenstorting van de bejaardenhomes voorkomen worden.

In dit bericht worden enkel de data voor de erkende Vlaamse woonzorgcentra met beschikbare plaatsen geanalyseerd. In de tabel van de administratie zijn ook erkende WZC zonder beschikbare plaatsen opgenomen, alle WZC die in planning of herinrichting staan en de afgewezen WZC.

3. Welke groepen, verenigingen en clusters beheren de WZC: het jaarlijkse Derhaeg-rapport

Het laatst beschikbare rapport Derhaeg, uniek in z'n gegevensverzameling en analyse, mbt de financiele groepen en vooral ook de 'verzamelingen/groepen, verenigingen' bij de VZW-non-profit, en dit voor alle WZC in België, is dit van 2021, dat van 2022 is in opmaak. en zal bij publicatie toegevoegd worden onder dit punt.

Paul Derhaeg, Netwerken residentiële ouderenzorg in België, maart 2021, Inventaris van groepen & clusters van woonzorgcentra.

Uit het voorwoord: "Netwerking of clustervorming op brede schaal in de welzijns- en gezondheidszorg is één van de (vele) remedies die een antwoord moeten kunnen bieden inzake een gedegen aanpak van de zorg voor specifieke doelgroepen, in casu, de zorg voor de ouderen. Het doel van dit werkstuk is een actueel beeld te schetsen van de netwerkvorming in de residentiële ouderenzorgvoorzieningen met de focus op de woonzorgcentra. Na vijf edities van mijn Rapport “Netwerken in de “private-vzw” en in de “private commerciële” residentiële ouderenzorg. Inventaris van groepen en clusters van woonzorgcentra” (edities van april 2015, november 2016, januari 2018, februari 2019 en februari 2020), die gefocust waren op de netwerkvorming in de private vzw en in de private commerciële sector in vooral Vlaanderen, wordt thans de beloofde stap gezet die aangekondigd werd in de editie van februari 2020 door: enerzijds het onderzoeksveld uit te breiden tot de ‘publieke sector’; anderzijds naast Vlaanderen, ook Wallonië en Brussel Hoofdstedelijk Gewest - kortom gans België - te betrekken bij de inventarisatie en beschrijving van de bestaande netwerken van woonzorgcentra."

4. Profit-WZC nemen in het Vlaamse gewest op 10 jaar tijd 9,5% van de 'markt' over van publieke WZC en VZW-non-profit

Wie zicht wil krijgen en houden op de evolutie van de commercialisering in de woonzorgcentra in het Vlaamse en de andere gewesten, dient naast de NV, BVBA's en CAVB's na te gaan of een 'VZW", Vereniging Zonder Winstoogmerk, afhangt van een financiële of vastgoedonderneming. Langs huurgelden en andere mechanismen strijken zij in feite de winst op van de uitbating van een WZC die aan de aandeelhouders wordt uitbetaalt. Belasting en sciale zekerheidsgelden worden op deze wijze, langs de zorg omgezet in private verrijking van enkelen. Bij schaarste van overheidsmiddelen was dit volgens een Vonnis van het Arbitragehof niet toegestaan voor betoelaging animatoren, ook al wordt dit vonnis omzeild. Wanneer een wet die aanwending van overheids en private middelen voor zorg onttrekt aan het winstoogmerk, rechtstreeks of onrechtstreeks (cfr VZW-profit). Wie maakt daar een politiek breekpunt van bij kmende regeringsonderhandelingen?

Sinds 2013 doet npdata.be de oefening naar profit en non-profit VZW's voortgaande op de officiële lijsten van de administratie en het punctuele onderzoek per VZW. Er wordt rekening gehouden met overnames, afbouw en introductie van nieuwe WZC per jaar. Door het ter beschikking stellen van de benodigde data kan een update gemaakt voor de situatie op 01/01/2022.

In de tabel wordt de evolutie op 10 jaar uitgetekend, 2013-2022, zowel in aantal als % en verschuiving van het marktaandeel, nl 9,5% van publiek en VZW-non-profit naar Commerciële WZC en WZC met VZW-statuut, afhankelijk van financiële en commerciële ondernemingen.

De invoering van het nieuwe functieclassificatiesysteem, en de volledige uitvoering ervan in 2021 behoudt de gelijkheid van lonen tussen de gezondheidssectoren ook al zijn de Woonzorgcentra intussen Vlaamse materie geworden.

5. Woonzorgcentra met detail beheersstatuten in aantal en %

Belangrijke tendenzen en evoluties:

- Overgang OCMW-uitbating naar een Vereniging (zorgbedrijven), samen goed voor 28,9% van het aandeel van de publieke sector in de WZC dat 29,4% bedraagt.
- Vermindering aandeel VZW-Non-Profit van 46,4% naar 42,6%
- Overgang van BVBA en NV naar het coöperatief (winstgevend) statuut van de CVBA die vooral in 2020 en 2021 heeft plaatsgevonden, en waarbij ook een aantal non-profit VZW's zijn overgaan en profit geworden zijn. De CVBA dienen zich voor eind 2023  om te vormen tot een CV, dwz met uitdrukkelijk de coöperatie als doel. Een aantal WZC's hebben dus nog voor een CVBA-statuut gekozen. Zien hoe en of deze in de toekomst zullen evolueren naar een CV of een BV (Besloten vennootschap), NV of PVBA, zie  Aard Vennootschappen.

6. Detail evoluties woonzorgcentra 2013-2022, onderscheiden naar statuut

6.1. % aandeel in plaatsen WZC naar profit-statuut 2013-2022

6.2. Aantal plaatsen en % onderscheiden naar VZW en niet-VZW.

Ook als een VZW-profit direct verbonden is aan een financiële of vastgoedonderneming, de wetgeving op de VZW's is toch een verplichtend kader voor de aanwending van middelen en de resultaten van de rekeningen.

6.3. Profit-WZC in stricte zin vertegenwoordigen maar een marginaal en beperkt groeiend deel van de Vlaamse WZC-markt, dat de laatste drie jaar volledig stagneert.

De groei' in 2020 komt daarbij praktisch uitsluitend voort uit de overname van een groep VZW woonzorgcentra.

7. Evolutie aantallen en %-ges woonzorgcentra naar profit-statuut

Vooral de publieke woonzorgcentra stagneren. Is het in afwachting van het nieuwe decreet, dat al ettelijke malen is verdaagd, dat de commerciële markt de publiek VZW's als gemakkelijke brokken voor de voeten zal gooien?

8. Evolutie aantal woonzorgcentra en gemiddeld aantal plaatsen per woonzorgcentrum naar statuut

9. Evolutie aantal plaatsen en financiële groepen 2013-2022 Profit-Proffit, VZW-Profit en totaal

9.1 Profit-Profit WZC financiële groepen

9.2.  VZW-Profit WZC financiële groepen

9.3. Totaal Profit WZC financiële groepen

10. % WZC per financiële groep

10.1. Profit-Profit WZC financiële groepen

10.2.  VZW-Profit WZC financiële groepen

10.3. Totaal Profit WZC financiële groepen

11. % VZW-profit op het totaal WZC profit

'Ander' staat voor losstaande initiatieven oa familie- en zelfstandige ondernemingen. Armonea en Senior Linving groep beheren op 01/01/2022 52% van de op winst gerichte WZC, zowel Profit-Profit als VZW-profit samengeteld.

Bij de VZW-Profit is het Senior Living Group die met 42% het meeste WZC-plaatsen beheert, bij Profit-Profit is dit Armonea met 29%.

Het is vooral Vulpia die haar VZW-profit gerecycleerd heeft als Profit-Profit langs het statuut CVBA waar eind 2023 de keuze dient gemaakt tussen CV en BV (of andere commerciële statuten).

12. Detail financiële groepen: aantal plaatsen en Profit-Profit en Profit VZW op 01/01/2022, dwz de actuele situatie van profit VZW, zowel Profit-Profit als VZW-Profit

13. Lijst alle WZC in het Vlaams gewest met info over aantal erkende plaatsen, beheerststatuut met onderscheif VZW in VZW-Profit en VZW Non-Profit

Lijst WZC Vlaams gewest en profit-uitbating

Met vriendelijke groeten,

Jan Hertogen, socioloog
0487 335 552

Wie geen updates meer wenst te ontvangen kan dit langs een Re melden met opgave "Uitschrijven".