BuG 466 – Bericht uit het Gewisse – 30/12/2020

BuG 466 on-line         Print  Tablet  Smartphone (4p)

Corona-updata verstuurd aan de coronacommissaris


Deze update bevat 25 grafieken en 21 tabellen

Loon per VTE (*), sector (**), gewest en geslacht,
berekening % loonverschil vrouw tav man,
gemiddelde jobtime, % vrouwelijke tewerkstelling
(*)Voltijdse eenheid, de enige basis van vergelijking
(**) Voor alle 916 sectoren en subsectoren (NACE)

Belangrijke update van 03/10/2022 - zie hierna

Tabel: Lonen per sector, gewest en geslacht - 2019

Update 01/01/2020: in de oorspronkelijke tabel was het totaal voor de gewesten niet correct (Wallonië was niet meegeteld). Het gewestelijk totaal is nu OK en 'andere landen' naast buurlanden zijn toegevoegd.Ook werden voor Wallonië enkele foute ingiften gecorrigeerd. Met onze verontschuldigingen, ook al was de opmaak van de tabel een kwestie van conversie een groot aantal waarden naar de overeenstemmende NACE-codes voortgaande op de originele RSZ-bestanden. Met dank om dit hiaat te melden.

Update 03/10/2022: De vergelijking in % tussen lonen van annen en vrouwen en de verschillen in loon tussen de diverse categoriêne en beroep zijn correct. Allen dient dienen de brutolonen met 1/3 of 33% verhoogd. Dit heeft geen enkele impact op de vastgestelde verschillen tussen mannen en vrouwen en de verschillen tussen de sectoren. Npdata werkt aan een update voor 01/01/2019 tot 2022 zodat de evolutie van de verschillen man/vrouw en bv de Waalse vrouwen per sector in beeld komen.

1. Basisgegevens om een analyse van de lonen te maken

De enige basisgegevens om in reële termen lonen te vergelijken tussen sectoren met onderscheid naar gewest en vooral ook naar geslacht zijn
1. de RSZ-gegevens van de bruto-lonen voor belastingen, zoals ook doorgegeven aan de belastingsdiensten.
2. Het loonvolume per (deel)sector) verbonden aan VolTijdse Eenheden en dus niet aan arbeidsplaatsen of aantal werknemers  omdat deze wisselen per sector.

2. Analyse verschillen tussen sectoren, gewesten en geslacht

Verschillen in lonen tussen sectoren, gewesten en naar geslacht hebben met onderscheiden factoren te maken. In dit bericht wordt daar geen analyse van gemaakt, het geeft wel de essentiële data om verdere analyses te maken. Toch enkele overwegingen vooraf:

Sectoren. Tussen sectoren zijn soms extreme verschillen vast te stellen. Alles wat met energie en water te maken heeft wordt zeer goed betaald. Sectoren met relatief veel laag gekwalificeerden zoals dienstencheques of verzorgden met 6 jaar beroepsonderwijs hebben een loon lager dan het gemiddelde loon, maar dit is een niet-exacte vergelijking. Wie daar uitspraken over wil doen, zoals Michiels in Trends van 16/04/2020 moet ook de functies en kwalificaties vergelijken.

Gewesten. Verschillen tussen gewesten komen ook voort uit de historische splitsing van bevoegdheden ondermeer wat welzijn betreft. Door een verschillende dynamiek van sociale strijd zijn de lonen in de welzijnssector 10 tot 15% hoger in de Vlaamse dan in de Waalse gemeenschap.

Naar geslacht. Verschillen vaststellen tussen mannelijke en vrouwelijke werknemers is niet relevant. Enkel de vergelijking op basis van VTE is gerechtvaardigd. De hier vastgestelde verschillen spruiten dan niet zozeer voort uit ongelijke betaling voor hetzelfde werk maar uit de ongelijke verdeling van functies, waarbij hogere functies meer door mannen ingevuld worden. Het glazen plafond, of het hogere deeltijds werk bij vrouwen omwille van de ongelijke verdeling van huishoudelijke taken, de zwangerschap, en opvoedings-verantwoordelijkheden die meer door vrouwen dan mannen gedragen worden, beperken de 'carrièrekansen' van vrouwen. In een aantal sectoren, met hoge(re) vrouwelijke tewerkstelling wordt dit (glazen) plafond wel doorbroken of gaat het in die richting.

3. De lonen volgens woonplaats

Deze gegevens kunnen voortgaan op de plaats waar een werknemer woont of op de plaats van tewerkstelling. In deze opzet wordt voortgegaan op de woonplaats, met inbegrip van werknemers die in het buienland, vooral de buurlanden wonen. Deze analyse zal in de toekomst ook gemaakt worden voor de plaats waar werknemers werken, en de vergelijking ertussen per gewest. Zo wordt duidelijk welk geldvolume langs lonen verdiend wordt in Brussel per VTE en welk dit volume is per VTE voor de mensen die er wonen, dit voor elke (deel)sector met onderscheid naar geslacht. Maar nu dus de loonanalyse voortgaande op de woonplaats van alle werknemers die in België onderworpen zijn aan de aangifte van hun verdiensten aan de RSZ, zowel de RSZ als de RSZ-PPO (Provinciale en Plaatselijke Overheden).

In de tabel Lonen naar sector, gewest en geslacht 01/01/2019 kan met enkele muisklikken de selectie gemaakt worden naar sector (linkermenu) en naar
1. Gewest met aantal VTE, gemiddeld maandloon, % verschil M/V
2. Vergelijking gewesten langs het bovenmenu met gemiddeld maandloon, % vrouwelijke tewerkstelling, gemiddelde jobtime voortgaande op aantal werknemers enerzijds en op aantal VTE.

Door op de +-jes links of bovenaar de tabel te klikken kan men de tabel stelselmatig openvouwen en de gegevens zichtbaar maken.

In deze printscreen werd België opengevouwen als totaal van de gewesten en van loontrekkenden die in het buitenland wonen.

4. OCMW: waar vrouwen 16,4% meer verdienen dan mannen

De grotere sector waar vrouwen gemiddeld 16,4% meer verdienen dan de mannen per VTE, zijn de OCMW's. Wat gemeentelijke overheden betreft is er een quasi gelijkheid van betaling per VTE met +0,4% verschil voor de vrouwen.

In de tabel kan voor elk van 916 deelsectoren nagegaan worden waar de (grote) verschillen in lonen en in (on)gelijkheid tussen mannen en vrouwen liggen.

5. Vrouwen in 'mannenberoepen' verdienen (bijna) altijd beter

De secundaire sector is de sector waar gemiddeld het hoogste loon wordt uitbetaald en waar de vrouwen gemiddeld 3,7% meer verdienen dan de mannen. In de tertiaire en primaire sector is het verschil in loon tussen mannen en vrouwen het hoogst.

6. Vergelijkingen per gewest

Om na te gaan of hierin verschillen zijn naar gewest kan de vergelijking per gewest, (+je bovenaan de tabel) geopend worden, en zowel voor de lonen als voor het % verschil van vrouw tav man, dat zowel positief als (meestal) negatief is.

                  Vergelijking gewesten gemiddeld brutoloon

 
Vergelijking % verschil lonen vrouwen tav mannen

7. Vragen tabellen naar sector, gewest, geslacht

Het is onmogelijk om alle sectoren tegen het licht te houden. De exploratie van de tabel geeft evenwel eenvoudige toegang tot dit complex netwerk aan kennis en vaststellingen. Best is deze tabel te openen op een laptop of een tablet die excel 'aankan'.

Voor wie deze berg te hoog is kunnen specifieke vragen naar sector, gewest, geslacht gesteld worden aan info@npdata.be

Jan Hertogen, socioloog