BuG 126 - Bericht uit het Gewisse - 18-05-2010 Printversie (8p)

Met 5,8% op kieslijsten is discriminatie allochtonen grootst in politiek
Er wonen 21,6 % allochtonen in Vlaamse kieskringen: hun representatie is 1 op 4

Update 19-05-2010, 19h 30: Omdat het totaal aantal kandidaten voor Antwerpen en O-Vl. te laag
in de tabellen was ingebracht  verhoogt de noemer en worden de percentages iets lager zonder
impact evenwel op de vastgestelde tendenzen, het ziet er alleen nog iets minder roos-
kleurig uit. Aangepaste cijfers en percentages worden in schuine druk vermeld.
 
Tabel en commentaar Onderzoeksgegevens Minderhedenforum

De toetsteen: 275 allochtone kandidaten en 27allochtone verkozenen in Vlaamse kieskringen
 
In De gekozen politieke elite doorgelicht, van Fiers en Reynaert, 2006 wordt helder uitgelegd hoe het kiessyteem haar vertegenwoordigende functie vervult in België. Er zijn 150 zetels te verdelen of 1 zetel 71.106 inwoners van België (laatst gekende officiële bevolkingscijfer op 01/01/2008). "Omdat de zetels per provincie op basis van het aantal inwoners wordt toegewezen tellen ook de inwoners van vreemde nationaliteiten die geen stemrecht hebben, mee". De parlementaire vertegenwoordiging representeert dus de gehele bevolking, ook de -18 jarigen en wie geen stemrecht heeft. Voortgaande op 1.529.606 allochtonen (zie BuG 125 - Inwoners van Vreemde Afkomst)i n de Vlaamse provincies  en Brussel-Halle-Vilvoorde, de Vlaamse kieskringen zeg maar, zouden  er, bij een representatieve vertegenwoordiging, 27 allochtone verkozenen moeten zijn en van de 1.272 kandidaten (effectieve en plaatsvervangende mandaten samen voor de acht volledige lijsten)  275 van allochtone afkomst. Dat is uiteraard een scherpe toetsteen om de democratische deelname van allochtonen of hun uitsluiting ervan aan af te meten. Doordat de kandidatenlijsten gekend zijn heeft npdata de allochtone kandidaten per partij geturfd langs naamherkenning, een techniek die voor 95% een representatief beeld geeft, in geval van twijfel moest zowel voor als achternaam 'vreemd' zijn en wie correcties heeft kan ze melden, dan worden de tabellen en grafieken onmiddellijk aangepast. Tabellen met de getelde aantallen zijn hieronder in bijlage toegevoegd.
 
De vreemdelingen zijn al uitgesloten

 
Vooreerst heeft 9,1% van de bevolking in de 'Vlaamse' kiesomschrijving Brussel inbegrepen, geen stemrecht, in Vlaanderen 5,8% en in Brussel alleen al is dat 28,1%. Meer dan een kwart van de bevolking kan zich zelfs niet aanbieden in het stemhokje. Zij worden wel mee vertegenwoordigd omdat het aantal mandaten berekend wordt op basis van het inwonersaantal. Dat is een extra reden om na te gaan in welke mate de inwoners van allochtone oorsprong op kandidatenlijsten aanwezig zijn. Niet dat hierbij de 'etnische stem' voor de handliggend zou zijn of dat enkele allochtonen best allochtonen vertegenwoordigen, ook, mannen kunnen best vrouwen vertegenwoordigen, maar enige 'representatieve' aanwezigheid kan geen kwaad, zeker als het om bevolkingsgroepen gaat wiens belang niet altijd adequaat gediend wordt. De politiek moet, zoals bij de politie, de ambtenarij en de tewerkstelling ook de samenstelling van de samenleving weerspiegelen. Of is het om het even hoeveel vrouwen er in het parlement of de regering zetelen? Of in de verantwoordelijke posities in onderneming en samenleving?  Voor de allochtonen is er niet alleen een glazen plafond, maar ook een stalen.
 
Een groeiend bevolkingsaantal accelereert de discrepantie in allochtone vertegenwoordiging
 

Doordat er 150 effectieve volksvertegenwoordigers zijn vertegenwoordigen zij jaar op jaar méér inwoners maar alsmaar minder de allochtonen, gezien de bevolkingsgroei praktisch uitsluitend geleverd wordt vanuit de Belg geworden migratie en de vreemdelingen. Een stagnatie van aantal vertegenwoordigers betekent dan een feitelijke achteruitgang. Ook het relatief hogere kinderaantal van -18 jaar wordt relatief gezien minder vertegenwoordigd in de mate geen equivalentie is tussen aanwezigheid op de kandidatenlijsten en in de bevolking; Integendeel, er zouden relatief gezien méér allochtonen op de lijsten moeten staan omdat zij méér kinderen van -18 jaar representeren.
 
Aantal allochtone kiesgerechtigden in de Vlaamse kieskringen
 
Door het wegvallen  van de vreemdelingen wegens geen stemrecht kan de indruk ontstaan dat de allochtone stem in feite niet zoveel meer voorstelt. Een berekening van het aantal stemgerechtigde allochtonen laat evenwel wat anders zien:
 
In Vlaanderen zijn er 328.170 kiesgerechtigden van allochtone afkomst. Dit is 7,2% van het aantal kiesgerechtigden, die mede 13,3% inwoners van vreemde afkomst moeten vertegenwoordigen op het politieke niveau. In Brussel, als deel van BHV, zijn er 295.007 allochtonen van +18 jaar die stemgerechtigd zijn, dat is 52,4% van het aantal kiesgerechtigden voor 67,9% Brusselaars van vreemde afkomst in de bevolking. Dit % ligt zo hoog omdat er veel 28,1% vreemdelingen zijn in Brussel die niet kunnen stemmen, de noemer wordt daardoor kleiner en het % van vreemde afkomst dat op de politiek kan wegen veel hoger. Alleen laten de Vlaamse partijen, behoudens de Sp.a,  en NVA (jawel) met elk 3 kandidaten, Groen! met 2 en de PVDA met 13  zich dat niet echt aangaan en de CD&V denkt met 1 allochtone kandidaten het te redden, alsof Brussel een Vlaamse stad is waarbij de inwoners van vreemde afkomst volledig aan de Franstaligen partijen moeten overgelaten worden.

Voor aantal kiesgerechtigde allochtonen in alle gemeenten, arrondissementen, provincies en gewesten in België voor de federale verkiezingen zie tabellen in Portaal Vreemde afkomst en kiesgerechtigden per gemeente in België
 
74 allochtone kandidaten op 1.104 kandidaten op de kieslijsten van de 8 partijen
 
De vaststelling is duidelijk: 74 allochtone kandidaten op 1.272 of 5,8% van de kandidaten, terwijl hun aanwezigheid in  de bevolking, Brussel inbegrepen, 21,6% bedraagt (13,3% in het Vlaams gewest, 67,9% in Brussel). De discriminatie van allochtonen in het maatschappelijke leven is nergens zo groot als in de politiek, de hoogmis van de democratie, waar zij maar 27% van de kandidaten vertegenwoordigen in vergelijking met hun aanwezigheid in de bevolking. Voor de senaat ziet het er evenmin goed uit: 19 kandidaten van allochtone afkomst op een totaal van 351 kandidaten of 5,4%, een vertegenwoordigingsgraad van 26% of 1 op 4.
 

  
Vergeleken met hun aanwezigheid in de bevolking komen de allochtonen dus 201 kandidaten te kort op de kieslijsten in voor de  Kamer en 57 voor de Senaat. Hoeveel decennia zal het duren om hier een evenwicht te krijgen? Zo lang als voor de vrouwen?
 
Allochtone verkozenen in 2003 en 2007
 
In 2003 heeft de federale verkiezing geleid tot 2 allochtone  verkozen effectieven in de kamer en 2 in de senaat voor de Vlaamse kieskringen, in 2007 tot 3 verkozenen in de kamer en 1 in de senaat, zie BuG 66. Dit komt neer op 4,0% van de rechtstreeks verkozen effectieve mandaten. Nu zijn er 5,8% allochtone kandidaten maar of dit ook tot 5,8% verkozen zal leiden is maar de vraag.
 
Verschillen in  allochtone kandidaten per kieskring
 
De kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde omvat Brussel en ook daar worden de Vlaamse lijsten afgemeten aan de allochtone aanwezigheid. In onderstaande grafiek worden de kieskringen geordend naar allochtone aanwezigheid in de bevolking met daarnaast het % allochtonen op de kieslijsten. Voor de tabel met de aantallen allochtone kandidaten per kieskring en partij voor Kamer en Senaat zie onderaan in bijlage.

 

 

Leuven en West-Vlaanderen laten de grootste discrepantie zien maar ook in BHV is het verschil groot tussen aandeel in de kieslijsten en aandeel in de bevolking van allochtonen, Oost-Vlaanderen, Limburg en ook Antwerpen komen dichter bij een representatieve vertegenwoordiging.
 
Wanneer de twee gegevens,  % allochtonen op de kieslijst en % allochtonen in de bevolking in verhouding tot elkaar gesteld worden dan krijgen we de 'representativiteits- of vertegenwoordigingsgraad", de mate waarin het % allochtonen op de kieslijsten equivalent is aan hun % in de bevolking. Een grafische voorstelling hiervan ziet er dan als volgt uit:
   

 
In Oost-Vlaanderen zijn allochtonen voor 51% gerepresenteerd op de kieslijsten, dat komt vooral omdat Groen! 4 en LDD en Open VLD 2 allochtonen op hun kieslijsten hebben staan. Limburg met 1/2 van het aantal allochtonen en Antwerpen met 1/3 scoren alles bijeen nog boven het gemiddelde. West-Vlaanderen, ook al zijn er het minste allochtonen, heeft maar 18% allochtone vertegenwoordiging op de kieslijsten. De grootste kieskring met een zwakke vertegenwoordiging van allochtonen op Vlaamse kieslijsten is Brussel-Halle-Vilvoorde. met slechts 1 op 5 allochtonen, een oud zeer voor 'Vlaamse' kieslijsten in Brussel. Vooral BHV brengt het gemiddelde voor de Vlaamse kieskringen terug op het erg lage 27%, nog geen 1/3 vertegenwoordiging van allochtonen op de kieslijsten in vergelijking met hun aanwezigheid in de bevolking.
 
5,8% allochtone kandidaten maar grote verschillen per partij
  

 
De PVDA schiet er bovenuit maar van de grote partijen weerspiegelt de SP.a het best de samenstelling van de bevolking. Zoals in 2007 willen zij zich verzekeren van een maximale (allochtone) stem in de steden en dat heeft hen in 2007 geen windeieren gelegd. Groen! is een goede 2de grote terwijl CD&V de kop aanvoert van de achterblijvers. Maar om alles in z'n juiste verhouding te zien is het best de vertegenwoordigingsgraad te berekenen, dwz het % allochtone kandidaten in verhouding tot hun % in de bevolking.

% equivalente vertegenwoordig allochtonen per politieke partij
 
De interessantste toets en waarvoor allicht het meeste interesse bestaat is de mate waarin de diverse Vlaamse partijen allochtonen op hun kieslijsten plaatsen. De PVDA is met 74% vertegenwoordigingsgraad buiten categorie, en vooral de SP.a met 47% en Groen! met 36% gaan in de richting van equivalente allochtone vertegenwoordiging en houden het gemiddelde van 27% nog enigszins recht. CD&V, NVA, Open VLD met 15% en LDD met 12% staan aan de onderste regionen van een allochtone vertegenwoordiging op hun kieslijsten. Vlaams Belang heeft 6% vertegenwoordiging, extreem rechts is ook in de migratie aanwezig en zou ook bij hen een groeiende factor kunnen worden. Noch de 'etnische stem' noch de 'groepsvertegenwoordiging' wegen in deze ventilatie door maar een representatiever palet van kandidaten in vergelijking met hun aanwezigheid in de bevolking is toch een essentieel onderdeel van de democratie. Wie niet op de kandidatenlijsten staat kan ook niet verkozen worden, en dat is politieke discriminatie.
 

 

  
Moest de PVDA lijst niet meetellen dan zou de vertegenwoordiging van allochtonen op de kieslijsten minder dan een kwart bedragen van hun aanwezigheid in de bevolking.
 
In de Senaat van hetzelfde laken een broek
 
Voor de Senaat is er een opvallende verschuiving: hier is het de SP.a die voluit inzet op de allochtonen en zij presenteren een lijst die, zelfs met inbegrip van BHV en de allochtone aanwezigheid in Brussel, het allochtone aandeel in de bevolking respecteert; Ook Groen! verdubbelt in de Senaatslijsten het aandeel allochtonen in vergelijking met de Kamer. Het gemiddelde zakt hier al naar 26% of 1/4 en de NV, LDD, Open VLD, VB en ook CD&V blinken uit door 0 kandidaten van allochtone afkomst op hun kandidatenlijsten met opvolgers inbegrepen, die toch uit 39 plaatsen bestaat.
  

 
Een vraag is dan ook hoelang het ACW het zal nemen dat een belangrijk deel van haar achterban, de allochtone arbeiders, bediende en werklozen politiek niet van de partij zijn in een partij waarmee zij toch 'geprivilegieerde' relaties hebben.
 
De allochtone vertegenwoordiging in Antwerpen en Limburg per partij
 
In de kieskring Antwerpen is er 35% vertegenwoordiging van allochtonen in vergelijking met hun aanwezigheid in de bevolking. Met 29% is de CD&V hier iets sterker aanwezig met evenwel een (over)vertegenwoordiging van allochtone kandidaten van 103% voor de SP.a. Blijkbaar zijn er toch 'rijpe' allochtonen, in tegenstelling tot de stad Antwerpen waar allochtonen door Patrick Janssens bewust uit het schepencollege werden gebannen, wegen onrijp, zo wist hij tot consternatie aan de Burgemeester van Rotterdam Aboutaleb recent te melden. Groen! met 44% en NVA met 29% komen sterk(er) uit de verf.
  


  

    
In Limburg trek de grote vertegenwoordiging van allochtonen bij de PVDA op hun lijsten het gemiddelde fors omhoog. Enkel Groen! en Sp.a komen evenwel boven de helft allochtonenvertegenwoordiging uit. CD&V trekt hier weer de lijst van de achterblijvers. Hoe lang zal het ACW hier nog 'lijdzaam' toezien?
    

 

    
Tot slot nog een beeld dat de ernst van de toestand, maar niet het hopeloze illustreert: deze grafiek spiegelt de allochtone vertegenwoordiging van de Vlaamse partijen in Brussel, een allochtone aanwezigheid die zich meer en meer naar de Vlaamse gemeenschap oriënteert, en langs interene migratie in Vlaanderen zal komen wonen. De spiegel is evenwel wit en bewasemd. Zelfs NVA is nog het sterkst aanwezig maar Sp.a en Groen! lossen de rol en CD&V voert opnieuw de staart aan. Of Chabert hier gelukkig mee is, is maar de vraag. En geeft de PVDA het perspectief voor de toekomst aan?
 
Voor aanvullingen, opmerkingen of voorstellen: info@npdata.be
  
Jan Hertogen, socioloog
 
 
Bijlagen: Kandidaten per kieskring en partij

   

Aantal kandidaten van Vreemde Afkomst en %op kandidaten en bevolking Fed. Verk.
  Antw. BHV Leuven Limb. O-Vl. W-Vl. Totaal % Kamer % bev
CD&V 2 1 0 1 1 0 5 3,1% 15%
Groen 3 2 0 3 4 0 12 7,5% 36%
LDD 0 1 0 1 2 0 4 2,5% 12%
NVA 2 3 0 0 0 0 5 3,1% 15%
Open VLD 1 1 0 1 2 0 5 3,1% 15%
PVDA 4 13 1 5 1 1 25 15,7% 74%
SP.a 7 3 1 2 2 1 16 10,1% 47%
VB 0 1 0 1 0 0 2 1,3% 6%
Totaal  19 25 2 14 12 2 74 5,8% 27%
Kandidaten per kieskring 37 34 13 19 31 25 159    
Totaal Kandidaten 296 272 104 152 248 200 1272    
% VA kandidaten 6,4% 9,2% 1,9% 9,2% 4,8% 1,0% 5,8%    
% VA bevolking 18,4% 40,9% 11,4% 18,7% 9,4% 5,5% 21,2%    
% vertegenwoordigd bev. 35% 22% 17% 49% 51% 18% 27%    

 

Aantal + % kandidaten allochtone afkomst en bev.
  Aantal % All. % bev % repr
CD&V 0 0,0% 0,0% 0%
Groen 5 12,8% 12,8% 60%
LDD 1 2,6% 2,6% 12%
NVA 0 0,0% 0,0% 0%
Open VLD 0 0,0% 0,0% 0%
PVDA 3 7,7% 7,7% 36%
SP.a 8 20,5% 20,5% 97%
VB 0 0,0% 0,0% 0%
Cap 2 5,1% 5,1% 24%
Totaal Vreemde Afkomst 19 5,4% 5,4% 26%
Kandidaten per lijst 39      
Totaal kandidaten 351      

 
 Voor correcties en aanvullingen: info@npdata.be