BuG 522 - Bericht uit het Gewisse - 26 maart  2023

BuG 522 on-line           Print  Tablet  Smartphone (5p)

Zeg niet meer 'verpleegkundige' tegen een HBO5
hun zorghandelingen worden beperkt en ze zijn
geen Europees erkende verpleegkundigen meer.
Gaan zij nu minder verdienen en bachelors meer,
zijn er vanaf nu 4 categorieën 'verpleegkundigen'
en welk effect zal dit hebben op de instroom?

Verpleegstudenten dalen met -16% in 2022/2023:
 -12% bij HBO5 (A2) en -20% bij Bachelor (A1)

2de jaar op rij versnellende daling in 2022/2023

40% van de studenten en 48% van de 1stejaars
verpleegkunde volgen HB05 in 2022/2023

Het aantal 18-jarigen zal de komende jaren stijgen, maar
de aantrek verpleegkunde kan dalen door concurrentie en
degradatie van de HBO5 studierichting verpleegkunde

0. "Zeg niet zomaar verpleegkundige", zie De Standaard van 25/03/2023"Wie vanaf volgend academiejaar instapt in de HB05-opleiding verpleegkunde, zal bij afstuderen aan de slag kunnen als ‘basis­verpleegkundige’. Zij die instappen in de bacheloropleidingen, zullen afstuderen als ‘verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg’. Een hele mondvol. Door het onderscheid te formaliseren wil minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) een passend antwoord bieden op de bekommernissen van de Europese Unie met betrekking tot deze HBO5-zorgopleiding. Met een bevolking die in sneltempo veroudert, is dit tegelijk een opportuniteit omdat er meer dan ooit nood is aan diverse profielen in de zorg. Het wetsontwerp hiertoe werd goedgekeurd in de ministerraad.". Voor toelichting bij het KB, zie HLN van 24/03/2023. Voor meer achtergrond mbt het ontnemen van de titel 'verpleegkundige' aan de HBO5/A2, zie BuG 490 on-line van 25/04/2022.

1. Bronnen en methodologie: de officieel door de administraties opgemaakte cijfers van de inschrijvingen in de HBO5-verpleegkunde en verpleeg- en vroedkunde in de Vlaamse gemeenschap. Voor bachelors verpleegkunde wordt voortgegaan op 4 leerjaren en het totaal inschrijvingen, dat elk jaar gekend is, alsook het aantal dat in het 4de jaar het diploma kan behalen. Het aantal 2de en 3de jaars wordt bepaald overeenkomstig de laatst gekende doorstromingscijfers, het saldo is het aantal eerstejaars..

2. Evolutietabel aantallen en % verpleegstudenten naar niveau en leerjaar en evolutieaantal en % per jaar.

3. Visualisering evoluties verpleegstudenten in enkele grafieken

Totaal verpleegstudenten


% HBO5 op het totaal verpleegstudenten

5. Degradatie HBO5-verpleegkunde, een lang verhaal

De liquidatiepogingen van de beroepsorganisatie A1/Bachelor de laatste 25 jaar laten zich aflezen uit de daling van de instroom verpleegkunde door de decennia heen. Zien of de uiteindelijke zogezegde 'conformering met de Europese regels' niet het einde zal betekenen van het verpleegkundig beroep en haar noodzakelijke aanwezigheid op de werkvloer gezien het mogelijk instorten van het aanbod. Of zal het integendeel aanleiding zijn tot een volledige herdenking van de zorg en de functies van het zorgpersoneel. Dwz de transformatie naar een botom-up organisatie die begint vanaf de polyvalente medewerker in de zorgomgeving in plaats van de zich verder doorzettende top-down zoals nu het geval is met het nieuwe 'profiel basis-verpleegkundige die minder 'verpleeghandelingen mag stellen'. Vooral het feitelijk invoeren van een nieuw gezagsniveau (de verpleegkundige verantwoordelijke voor de algemene zorg)  waarbij in de hiërarchie elk gezagsniveau de helft van z'n tijd moet besteden aan de organisatie en controle van de onderliggende niveaus, heeft met dit KB de autonome beroepsuitoefening en de titel van de HBO5 verpleegkundige geliquideerd.

Zoals de declassering van verzorgende tot 'zorgkundige'

Het is dezelfde dynamiek als het ontnemen van de autonomie aan de verzorgende door van hen 'zorgkundigen' te maken. Verzorgende kunnen nu nog altijd autonoom hun werk doen zoals in de thuiszorgdiensten. Maar eens zij 'zorgkundige' worden  moeten zij zich onderschikken aan verpleegkundigen van wie zij hun opdracht en toezicht krijgen zoals duidelijk in  het KB staat dat hun statuut bepaalt:  Art. 2.[¹ § 1.]¹ De activiteiten die zorgkundigen mogen uitoefenen, worden vastgesteld in de bijlage van dit besluit. Zorgkundigen mogen die activiteiten enkel uitoefenen [¹ wanneer ze zijn gedelegeerd door een verpleegkundige na evaluatie van de patiënt]¹. Verpleegkundigen kunnen die delegatie op elk moment beëindigen.”.

Holt de hiërarchiesering van de zorgprofielen de autonome beroepsuitoefening en de kwaliteit van de zorg niet verder uit?. In 1999 heeft Waler Cornelis (ACV-Puls) de liquidatie van de toenmalige A2-verpleegkundige kunnen verhinderen, ook al was het glas al geheven op haar verdwijning. Zal de vakbond deze degradatie van bijna de helft van het verpleegkundig zorgpersoneel kunnen terugdraaien?

'Basis-verpleegkundige als zoetje

Zal dit ook de onderschikking zijn van de 'basisverpleegkundige' aan "verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg", die eindelijk haar doel bereikt, het weren van de HBO5 uit verpleegkundige taken en meer betaald worden voor het eigen werk en de bureaucratische verantwoordelijkheden die dat meebrengt. En dit alles ten koste van de kwalitatieve aanwezigheid voor de patiënt en bewoner, en de fierheid van een beroepsgroep die zich tot aan het KB 'verpleegkundige' mocht noemen maar nu niet meer, 'basis-verpleegkundige' als zoetje, zonder de titel 'verpleegkundige' nog te mogen dragen.

Met vriendelijke groeten,

Jan Hertogen, socioloog
0487 335 552

Wie geen berichten meer wenst te ontvangen kan dit langs een Re melden met opgave "Uitschrijven". Ingeval van alias het originele e-mailadres doorgeven.