BuG 331 – Bericht uit het Gewisse – 16 juni 2016
   
BuG 331 on-line                              Printversie (9p)

Publieke Dienstverlening stijgt tot 45,8% van de loontrekkenden

Tewerkstelling piekt in 2015 voor het 2de jaar op rij met +0,7%,
vooral in de publieke dienstverlening met +1,2% , andere +0,3.

Dank zij publieke dienstverlening trekt de economische motor aan
en komen nieuwe échte jobs tot stand, naast dienstencheque-jobs,
interim-tewerkstelling en andere diensten aan de ondernemingen.
de wisselvallige trekkers van de jobs, jobs,jobs van de regering
     
Tabel:
Loontrekkende tewerkstelling 2008-2015
 
Openbare bestuur:
verminderde tewerkstelling maar ruimschoots
gecompenseerd door andere publieke dienstverlening

Publieke en niet-publieke dienstverlening
  2008 2015 ev.08/15 ev.08/15
Totaal loontrekkende werknemers 3.683.737 3.766.790 83.053 2,3%
1. Publieke loontr. tewerkstelling 1.607.025 1.726.302 119.277 7,4%
    1. RSZ-werknemers 1.254.543 1.363.174 108.631 8,7%
       1. Verwerkende Nijverheid 3.229 3.026 -203 -6,3%
       2. Voor winst marktdiensten 135.583 124.479 -11.103 -8,2%
       3. Niet voor winst marktdiensten 459.608 531.749 72.141 15,7%
       4. Openbare diensten + Onderwijs 579.642 576.483 -3.159 -0,5%
         Openbaar best., def.,  verzek.. 216.174 196.629 -19.545 -9,0%
         Onderwijs 363.468 379.854 16.386 4,5%
       5. Dienstencheques  74.386 125.000 50.614 68,0%
    2. RSZ-PPO-werknemers 352.482 363.128 10.646 3,0%
2. Niet-publieke loontr. tewerkstelling 2.076.712 2.040.488 -36.224 -1,7%

Olie op het vuur

Tewerkstellingsevolutie 2008-2015 in enkele belangrijke overheidsdiensten
Omschrijving 2008 2015 ev. 08/15 % 08/15
Postdiensten  34.946 24.943 -10.003 -28,6%
Uitzenden van radioprogramma's 18.303 14.194 -4.109 -22,4%
Defensie 40.838 32.198 -8.640 -21,2%
Federale overheid 37.681 31.913 -5.768 -15,3%
Personenvervoer spoor 38.670 34.025 -4.645 -12,0%
Federale Politie 15.388 14.086 -1.302 -8,5%
Strafinrichtingen 26.929 24.841 -2.088 -7,8%
Gemeentelijke overheid,  93.884 91.662 -2.222 -2,4%
Gemeenschappen  en gewesten 34.701 36.106 1.405 4,0%
Lokale Politie 33.075 34.612 1.537 4,6%
Personenvervoer op de weg 32.849 34.841 1.992 6,1%
O.C.M.W. 25.910 32.470 6.560 25,3%
Totaal 433.174 405.891 -27.283 -6,3%

        


Bij npdata.be is het elk jaar feest wanneer de cijfers van de RSZ met een strikje rond op de tafel belanden. Dan kan de tewerkstellingstabel, RSZ en RSZ-PPO samen, voor elk van de 916 NACE-categoriën (NACE2800 5 digit) ge-updated worden, nu al van 2008 tot 31/12/2015. 2015 is het jaar waar beleid al enige impact kon doen gelden en de economie enigszins hernomen heeft. Ook de generatiewisseling trekt zich langzaam op gang trekt. Zeker wanneer de leeftijdsverdeling (in een volgende BuG) onder ogen genomen wordt kan voor elke sector op de impact van de komende generatiewisseling vooruitgezien worden.

Maar de basistabel is ge-updated en beschikbaar voor 31/12/2008-31/12/2015: De slimste vogels kunnen ze al eens naast de cijfers van Nationale Rekeningen leggen, dat zullen we een van de volgende BuG's ook doen.

Tabel: Loontrekkende tewerkstelling 2008-2015

De tabel omvat het detail van de tewerkstelling voor 916 deelsectoren, dwz het hoogste NACE2008 detail, nl op 5 digit (cijferaanduiding  met 5 eenheden) en alle tussentotalen op 4, 3, 2 en 1digit (op sectieniveau, dwz met lettercode). Tevens zijn al deze gegevens beschikbaar  voor het totaal loontrekken envoor  RSZ en RSZ-PPO tewerkstelling apart. Ook worden de vier grote sectoren onderscheiden:

- Primaire sector (Landbouw en Visvangst)
- Secundaire Sector (Industrie, Energie en Bouw)
- Tertiaire sector (Diensten)
- Quartaire sector (Openbaar bestuur, Onderwijs, Gezondheidszorg en Maatschappelijke dienstverlening)
 
Ook het % publieke dienstverlening in de loontrekkende tewerkstelling en haar evolutie van 2008 tot 2015 is berekend en gedetailleerd naar de opdeling zoals gemaakt door de expertencommissie loonkosten die de lastenverminderingen onderzocht heeft. In feite vindt men in de tabel een conversie terug van de rekeningen zoals gehanteerd door de Expertencommissie (ESR95-2010) en de NACE2008 indeling.

In de tewerkstellingsvergelijking werd enkel rekening gehouden met de werknemers tussen 15 en 64 jaar, dwz die de basis vormen voor de berekening van de werkzaamheids/werkgelegenheidsgraad en de internationale vergelijkingen. Er wordt dus geen rekening gehouden met de 22.446 werknemers van 65 jaar en ouder.

De kop van de ineengeplooide versie van de tabel ziet er zo uit.



Door het +je bovenaan te openen komen alle jaren tussen 2008 en 2015 te voorschijn. Het andere +je geeft de evoluties per jaar en tussen 2008 en 2015 in aantallen en %.

Aan de linkerzijde kan op 8 niveaus het detail geopend voor

1. Loontrekkenden per Nacecode
2. Publieke Dienstverlening volgens opdeling expertencommissie, in aantallen
3. % Publieke dienstverlening per deelsector

De loontrekkende dienstverlening wordt vervolgens gedetailleerd voor RSZ en RSZ-PPO (Lokale en Provinciale besturen). Op diverse niveaus van aggregatie worden dan de NACE-codes geopend, beginnend met de secties en vervolgens het verdere detail.

Vervolgens, onder 2 wordt de Publieke Dienstverlening onder ogen genomen, dwz het Openbaar Bestuur op alle niveaus en alle tewerkstelling die in hoofdzaak door de overheid gefinancierd wordt. Ook in de secundaire en tertiaire sector is er sprake van 'overheidstewerkstelling'. Voor de post, openbaar vervoer, telecommunicatie ligt dit voor de hand, voor andere onderdelen is dit moeilijker te detecteren. Maar niet geklaagd. Voor elke deelsector wordt het % openbaar ambt toegepast dat terug te vinden is in de RSZ-tabellen, zoals terug te vinden onder RSZ-statistiek.

Langs de cijfertjes links bovenaan kunnen de verschillende niveaus geopend of gesloten worden. Voor een ordentelijke sluiting/inplooiing van de tabel de cijfers sluiten van hoog naar laag.

Een exploratie van de tabel zelf is het meest leerrijk en geeft onmiddellijk inzicht en helderheid. Maar hieronder brengen we enkele opvallende cijfers naar voor.

1. Evolutie tewerkstelling

1.1. Tijdspad 2014-2015 per sector

In de evolutie dient rekening gehouden met het volume dienstencheques in de sectie N van de Tertiaire sector, de administratieve en ondersteunende diensten, waar trouwens ook de interimsector toe behoort. De mate waarin de 'privé' tewerkstelling evolueert bij de grote ondernemingen is ondermeer af te lezen uit de secundaire sector die negatief scoort over de ganse lijn. Het is trouwens deze sector die het meest van de belastingvoordelen geniet, het meeste RSZ-reductie krijgt, het meest beroep doet op betaald educatief verlof voor interne bedrijfsopleidingen, het meest gebruik maakt van de resultaten van het onderwijs, en van de infrastructuur.
    

1. Loontrekkenden per Nacecode        
Sector Sectie NACE-5 Omschrijving 2014 2015 ev.14/15 14/15
Totaal loontrekkenden 3.741.690 3.766.790 25.100 0,7%
      1. Primaire sector 16.628 16.856 228 1,4%
      2. Secundaire sector 716.431 707.459 -8.972 -1,3%
      3. Tertiaire sector 1.530.436 1.557.632 27.196 1,8%
           G - Groot- en detailhandel 483.823 484.737 914 0,2%
           H - Vervoer, opslag, post 211.608 212.225 617 0,3%
            I - Verschaffen van accommodatie en maaltijden 109.837 109.833 -4 0,0%
           J - Informatie et communicatie 94.017 96.065 2.048 2,2%
           K - Financiële activiteiten en verzekeringen 125.087 124.398 -689 -0,6%
           L - Exploitatie van en handel in onroerend goed 18.950 19.286 336 1,8%
          M - Vrije beroepen en wetensch. en techn. act. 146.714 149.303 2.589 1,8%
          N - Administratieve en ondersteunende diensten 340.400 361.785 21.385 6,3%
      4. Quartaire sector 1.478.195 1.484.843 6.648 0,4%
          O - Openb. bestuur en defensie; sociale verzeker. 378.299 377.318 -981 -0,3%
          P - Onderwijs 393.688 396.675 2.987 0,8%
          Q - Menselijke gezondheidsz. En maatsch. Dienst 577.084 585.324 8.240 1,4%
          R - Kunst, amusement en recreatie 47.473 48.408 935 2,0%
          S - Overige diensten 75.708 71.123 -4.585 -6,1%
          T - Huishouden, werkgever van huish. personeel 3.008 3.068 60 2,0%
          U - Extraterritoriale organisaties en lichamen 2.935 2.927 -8 -0,3%


1.2. Tijdspad 2008-2015 per sector

De tertiaire en quartaire sector zijn op korte en langere termijn gezien gelijkwaardig in de tewerkstellingsgroei, +6% tav 2008. De quartaire sector die in hoofdzaak bestaat uit Publieke Dienstverlening is evenwel meer crisisbestendig en haar tewerkstelling is voor de toekomst verzekerd omdat het mede de essentiële van de (welvaart)staat op zich neemt. En wat in een onderdeel benomen wordt, komt er in een ander onderdeel bij. Of gaat men (verder) inkrimpen op politie, bewakingsassistenten, rechtbanken, om van onderwijs, gezondheidszorg en welzijn nog niet te spreken? Dan zou men wel eens dicht bij de grens kunnen komen die een bevolking, ook in het stemhokje, nog acceptabel vindt.
 

1. Loontrekkenden per Nacecode
Sector Sectie NACE-5 Omschrijving 2008 2015 ev.08/15 ev.08/15
Totaal loontrekkenden 3.683.737 3.766.790 83.053 2,3%
      1. Primaire sector 15.195 16.856 1.661 10,9%
      2. Secundaire sector 800.683 707.459 -93.224 -11,6%
      3. Tertiaire sector 1.467.536 1.557.632 90.096 6,1%
           G - Groot- en detailhandel 479.361 484.737 5.376 1,1%
           H - Vervoer, opslag, post 227.688 212.225 -15.463 -6,8%
            I - Verschaffen van accommodatie en maaltijden 105.249 109.833 4.584 4,4%
           J - Informatie et communicatie 99.400 96.065 -3.335 -3,4%
           K - Financiële activiteiten en verzekeringen 133.178 124.398 -8.780 -6,6%
           L - Exploitatie van en handel in onroerend goed 14.051 19.286 5.235 37,3%
          M - Vrije beroepen en wetensch. en technische act. 134.291 149.303 15.012 11,2%
          N - Administratieve en ondersteunende diensten 274.318 361.785 87.467 31,9%
      4. Quartaire sector 1.400.323 1.484.843 84.520 6,0%
          O - Openb. bestuur en defensie; sociale verzeker. 390.300 377.318 -12.982 -3,3%
          P - Onderwijs 381.155 396.675 15.520 4,1%
          Q - Menselijke gezondheidsz. En maatsch. Dienst 508.248 585.324 77.076 15,2%
          R - Kunst, amusement en recreatie 44.648 48.408 3.760 8,4%
          S - Overige diensten 70.917 71.123 206 0,3%
          T - Huishouden, werkgever van huish. personeel 2.538 3.068 530 20,9%
          U - Extraterritoriale organisaties en lichamen 2.517 2.927 410 16,3%

 
1.3. Evoluties Secundaire sector

De bouw staat onder druk maar misschien niet zo dramatisch als men wil doen geloven. En  tewerkstelling door Bulgaarse ondernemingen is ook tewerkstelling natuurlijk, maar het moet aan dezelfde sociale en CAO voorwaarden gebeuren als voor de Belgische arbeiders. Waarop wacht men om dit op te leggen of toe te passen?
   

Loontrekkenden Secundaire sector per Nacecode
  2008 2014 2015 ev.14/15 14/15 ev.08/15 ev.08/15
      2. Secundaire sector 800.683 716.431 707.459 -8.972 -1,3% -93.224 -11,6%
          C - Industrie 541.819 467.563 461.794 -5.769 -1,2% -80.025 -14,8%
               1. Voeding, drank, tabak 89.096 87.927 88.302 375 0,4% -794 -0,9%
               2. Textiel 31.098 21.604 21.462 -142 -0,7% -9.636 -31,0%
               3.  Leer, hout, papier 42.781 34.407 33.465 -942 -2,7% -9.316 -21,8%
               4. Chemie, niet-metaal 127.558 117.385 117.843 458 0,4% -9.715 -7,6%
               5. Metaal 168.878 135.639 133.782 -1.857 -1,4% -35.096 -20,8%
               6. Transportmiddelen 49.674 41.786 38.417 -3.369 -8,1% -11.257 -22,7%
               7. Overige industrie 21.260 17.652 17.485 -167 -0,9% -3.775 -17,8%
               8. Reparatie en installatie 11.474 11.163 11.038 -125 -1,1% -436 -3,8%
          D - Productie/distributie elektr, Gas 19.452 19.814 19.345 -469 -2,4% -107 -0,6%
          E - Distributie water, afval(water) 27.343 28.224 28.261 37 0,1% 918 3,4%
          F - Bouwnijverheid 212.069 200.830 198.059 -2.771 -1,4% -14.010 -6,6%


Vooral textiel, leer, hout, papier en vooral metaal, - 35.096 op 7 jaar zien hun personeelsaantal verminderen, en ook de transportmiddelen (vrachtwagens), vooral in het laatste jaar met - 3.369.

Voor de evolutie per jaar tussen 2008 en 2015, zie de tabel.

2.4. Evoluties Tertiaire sector

De tertiaire sector moet het verlies van 4.645 banen bij het spoor, 9.932 banen bij de Post, 6.703 bij transport en toch een gevoelige aderlating met -8.780 in de financiële en verzekeringssector opvangen de laatste zeven jaar.

En dat gebeurt vooral bij de administratieve en ondersteunende diensten, + 87.467 waarvan 27.738 in de uitzendsector en 55.418 bij de dienstencheques (wat publieke dienstverlening is). Bij vrije beroepen, wetenschappelijke en technische activiteiten is er expansie met 15.012 jobs, alhoewel hier ook een aantal overgangen van het zelfstandige naar werknemersstatuut kunnen inzitten.

Loontrekkenden Tertiaire sector per Nacecode
  2008 2014 2015 ev.14/15 14/15 ev.08/15 ev.08/15
      3. Tertiaire sector 1.467.536 1.530.436 1.557.632 27.196 1,8% 90.096 6,1%
           G - Groot- en detailhandel 479.361 483.823 484.737 914 0,2% 5.376 1,1%
           H - Vervoer, opslag, post 227.688 211.608 212.225 617 0,3% -15.463 -6,8%
                 1 . Reizigersvervoer spoor 38.670 35.218 34.025 -1.193 -3,4% -4.645 -12,0%
                 2. Goederenvervoer spoor  230 883 939 56 6,3% 709 308,3%
                 3. Personenvervoer op de weg 32.849 34.428 34.841 413 1,2% 1.992 6,1%
                 4. Goederenvervoer weg en water 56.382 49.176 49.679 503 1,0% -6.703 -11,9%
                 5. Personenvervoer  lucht 5.376 5.294 5.491 197 3,7% 115 2,1%
                 6. Opslag 53.662 55.430 56.663 1.233 2,2% 3.001 5,6%
                 7. Post 40.519 31.179 30.587 -592 -1,9% -9.932 -24,5%
            I - Accommodatie en maaltijden 105.249 109.837 109.833 -4 0,0% 4.584 4,4%
           J - Informatie et communicatie 99.400 94.017 96.065 2.048 2,2% -3.335 -3,4%
           K - Financiële activiteiten en verzek. 133.178 125.087 124.398 -689 -0,6% -8.780 -6,6%
           L - Exploitatie/handel in onroerend goed 14.051 18.950 19.286 336 1,8% 5.235 37,3%
          M - Vrije beroepen +wet./technische act. 134.291 146.714 149.303 2.589 1,8% 15.012 11,2%
          N - Administratieve en onderst. diensten 274.318 340.400 361.785 21.385 6,3% 87.467 31,9%
                1. Verhuur en leasing 7.536 8.003 8.270 267 3,3% 734 9,7%
                2. Arbeidsbemiddeling 21.146 25.698 25.592 -106 -0,4% 4.446 21,0%
                3. Uitzendbureaus 110.835 127.885 138.573 10.688 8,4% 27.738 25,0%
                4. Reissector 8.969 8.390 8.252 -138 -1,6% -717 -8,0%
                5. Beveiliging 14.530 15.198 16.126 928 6,1% 1.596 11,0%
                6. Ondersteuning voorzieningen 7.765 4.002 4.026 24 0,6% -3.739 -48,2%
                7. Reiniging gebouwen 72.902 119.012 128.320 9.308 7,8% 55.418 76,0%
                8. Landschapsverzorging 8.345 8.213 8.324 111 1,4% -21 -0,3%
                9. Andere ondersteuning en diensten 22.290 23.999 24.302 303 1,3% 2.012 9,0%

 
Op zeven jaar tijd gaat de Horeca er nog met 4.584 jobs of 4,4% op vooruit, maar, alle defaitisme ten spijt blijft de tewerkstelling in 2015 stabiel tav 2014. Interessant is na te gaan in de tabel waar verlies en winst geboekt wordt en hoe die elkaar neutraliseren.

De 'arbeidsbemiddeling', los van VDAB, Forem en Actiris heeft zich in de markt gezet maar is het laatste jaar gestabiliseerd.

Alles samen stijgt de Tertiaire tewerkstelling met 90.096 eenheden maar 83.577 komen voort uit uitzendarbeid en dienstencheques-tewerkstelling. Het enthousiasme dat de private sector herneemt en voor de jobcreatie zorgt mag in deze wetenschap enigszins getemperd worden.

2.4. Evoluties Quartaire sector

De job-evolutie in de Quartaire sector heeft een positief saldo op zeven jaar van 84.520. Ook hier is het verlies aan banen in het Openbaar bestuur van -12.982, waarvan -10.850 in Defensie en strafinrichtingen, gecompenseerd. Het Onderwijs volgt de verhoogde jongereninstroom met +15.520 waarvan 2.987 het laatste jaar. Ook nu geen enkel probleem om voldoende geschikte leerkrachten te vinden.
  

Loontrekkenden Quartaire sector per Nacecode
  2008 2014 2015 ev.14/15 14/15 ev.08/15 ev.08/15
      4. Quartaire sector 1.400.323 1.478.195 1.484.843 6.648 0,4% 84.520 6,0%
          O - Openb. Bestuur/defensie/ soc. verz. 390.300 378.299 377.318 -981 -0,3% -12.982 -3,3%
                1. Federale overheid  37.681 33.196 31.913 -1.283 -3,9% -5.768 -15,3%
                2. Niet-Federale overheden  165.899 169.151 170.891 1.740 1,0% 4.992 3,0%
                    1. Gemeenschappen en gewesten 34.701 34.180 36.106 1.926 5,6% 1.405 4,0%
                    2. Provinciale overheid 11.404 10.780 10.653 -127 -1,2% -751 -6,6%
                    3. Gemeentelijke overheid 93.884 92.953 91.662 -1.291 -1,4% -2.222 -2,4%
                    4. O.C.M.W. 25.910 31.238 32.470 1.232 3,9% 6.560 25,3%
                3. Buit. Zaken, bedrijven, ea 31.729 28.563 28.687 124 0,4% -3.042 -9,6%
                4. Justitiële omgeving  68.597 60.413 57.747 -2.666 -4,4% -10.850 -15,8%
                     1. Defensie 40.838 33.173 32.198 -975 -2,9% -8.640 -21,2%
                     2. Rechtbanken 661 539 526 -13 -2,4% -135 -20,4%
                     3. Strafinrichtingen 26.929 26.516 24.841 -1.675 -6,3% -2.088 -7,8%
                     4. Overige activiteiten 169 185 182 -3 -1,6% 13 7,7%
                5. Federale politie 54.004 55.243 55.763 520 0,9% 1.759 3,3%
      6. Verplichte sociale verzekeringen, SZ 32.390 31.733 32.317 584 1,8% -73 -0,2%
          P - Onderwijs 381.155 393.688 396.675 2.987 0,8% 15.520 4,1%
          Q - Gezondheidszorg./Maatsch. Dienst 508.248 577.084 585.324 8.240 1,4% 77.076 15,2%
                1. Gezondheidszorg 216.251 241.668 246.122 4.454 1,8% 29.871 13,8%
                2. Maatschappelijke dienstverlening 291.997 335.416 339.202 3.786 1,1% 47.205 16,2%
          R - Kunst, amusement en recreatie 44.648 47.473 48.408 935 2,0% 3.760 8,4%
          S - Overige diensten 70.917 75.708 71.123 -4.585 -6,1% 206 0,3%
                1. Verenigingen 41.757 43.630 41.996 -1.634 -3,7% 239 0,6%
                2. Reparaties gebruiksvoorwerpen 3.017 3.040 2.373 -667 -21,9% -644 -21,3%
                3. Persoonlijke dienstverlening 26.143 29.038 26.754 -2.284 -7,9% 611 2,3%
          T - Huishouden, werkg. huish. Person. 2.538 3.008 3.068 60 2,0% 530 20,9%
          U - Extraterr. organisaties en lichamen 2.517 2.935 2.927 -8 -0,3% 410 16,3%


In dezelfde zeven jaren zorgen de Gezondheids- en Welzijnssectoren voor een jobaangroei met 77.076, en dat zijn kwalitatieve jobs, anders dan de interim en dienstencheques-jobs in de Tertiaire sector. De Maatschappelijke dienstverlening neemt het voortouw met jobs in gezins- en bejaardenhulp, de gehandicaptensector en de bejaardenhomes. In het geheel van de economische bedrijvigheid zijn het vooral de Non-Profit sectoren van Welzijn en Gezondheid die de echte motor van de economie zijn en de toekomst met vaste en crisisbestendige tewerkstelling verzekeren.

2. Publieke dienstverlening stijgt naar 45,8% van de loontrekkende tewerkstelling.

2.1. Evolutie Publieke Dienstverlening

Wat is Publieke Dienstverlening? Alle tewerkstelling die rechtstreeks door de overheid gefinancierd wordt en die ze voor meer dan 80% betoelaagt. Daar is alle RSZ-PPO tewerkstelling en de ambtenarentewerkstelling (vast en contractueel) in de secundaire en tertiaire sector inbegrepen zoals af te leiden valt uit tabel 4 van de zeer interessante RSZ-tewerkstellingsstatistieken.

Om de Publieke Dienstverdeling in een aparte rubriek samen te brengen, zie punt 3 van de tabel Loontrekkende tewerkstelling 2008-2015, maken we de conversie van de NACE2008 codes naar de ESR2010. Voor de indeling van de expertencommissie, zie  Expertenrapport juli 2013. Het onderscheid dat deze laatste maken tussen Voor Winst marktdiensten en de Niet-voor winst marktdiensten is revolutionair en bevestigt ten eeuwige dage de Non-Profit sector als economisch/politiek en beleidsbegrip. Het is de beleidsconsecratie van de consequente benoeming van van de gehele sector van Gezondheid, Welzijn en Cultuur als Non-Profit door Joos Wauters en Walter Cornelis, dit in tegenstelling tot de benaming Social Profit, die ook sociale doelen met winstoogmerk omvat en moeilijk kan gehanteerd wanneer men de commercialisering buiten deze sectoren wil houden.
  

Publieke dienstverlening
Sector 2008 2014 2015 ev.14/15 14/15 ev.08/15 ev.08/15
Totaal loontrekkende werknemers 3.683.737 3.741.690 3.766.790 25.100 0,7% 83.053 2,3%
1. Publieke loontrekkende tewerkstelling 1.607.025 1.706.474 1.726.302 19.827 1,2% 119.277 7,4%
    1. RSZ-werknemers 1.254.543 1.344.736 1.363.174 18.437 1,4% 108.631 8,7%
       0. Primaire sector 0 0 0 0   0  
       1. Verwerkende Nijverheid 3.229 3.050 3.026 -25 -0,8% -203 -6,3%
       2. Voor winst marktdiensten 135.583 124.170 124.479 309 0,2% -11.103 -8,2%
           Vervoer (spoor, weg, water, lucht) 59.744 55.937 55.926 -11 0,0% -3.818 -6,4%
           Opslag en ondersteuning 2.582 2.683 2.745 62 2,3% 163 6,3%
           Overige posterijen en koeriers 34.946 25.887 24.943 -944 -3,6% -10.003 -28,6%
           Accommodatie en maaltijden 494 516 516 0 0,0% 22 4,5%
           Informatie et communicatie 21.005 19.911 20.357 446 2,2% -648 -3,1%
           Financiële activiteiten en verzekeringen 3.142 2.951 2.935 -16 -0,6% -207 -6,6%
           Exploitatie/handel onroerend goed 246 332 338 6 1,8% 91 37,2%
           Vrije beroepen/wet./techn. activiteiten 4.833 5.281 5.374 93 1,8% 541 11,2%
           Administratie en ondersteuning 8.590 10.673 11.346 673 6,3% 2.756 32,1%
       3. Niet voor winst marktdiensten 459.608 524.079 531.749 7.670 1,5% 72.141 15,7%
           Gezondheidszorg en Maatsch. Dienstv. 390.351 451.456 459.952 8.496 1,9% 69.601 17,8%
           Kunst, amusement en recreatie 29.117 30.601 31.350 749 2,4% 2.233 7,7%
           Overige diensten 40.140 42.022 40.447 -1.575 -3,7% 307 0,8%
       4. Openbare diensten + Onderwijs 579.642 575.993 576.483 490 0,1% -3.159 -0,5%
           Openbaar bestuur, defensie,  verzeker. 216.174 198.593 196.629 -1.964 -1,0% -19.545 -9,0%
           Onderwijs 363.468 377.400 379.854 2.454 0,7% 16.386 4,5%
       5. Dienstencheques  74.386 115.000 125.000 10.000 8,7% 50.614 68,0%
       6. Extra-territoriaal + Huish. werkgever 2.096 2.444 2.437 -7 -0,3% 341 16,3%
    2. RSZ-PPO-werknemers 352.482 361.738 363.128 1.390 0,4% 10.646 3,0%
2. Niet-publieke loontrekk. tewerkstelling 2.076.712 2.035.216 2.040.488 5.273 0,3% -36.224 -1,7%

  
Ondanks een vermindering van werknemers in het Openbaar Bestuur met -19.545 op zeven jaar tijd of -9%, wordt deze niet alleen gecompenseerd maar wordt de Publieke dienstverlening uitgebouwd met 119.277 werkplaatsen of +7,4%. Intussen gaat de niet-publieke dienstverlening, de 'private commerciële sector" met -36.224 jobs of 1,7% achteruit.

Op een jaar gezien is er een vooruitgang in de loontrekkende tewerkstelling met 25.100 jobs, waarvan 19.827 in de publieke dienstverlening of +1,3% en 5.272 in de niet-publieke dienstverlening of +0,3%. Ook hieruit kan men concluderen dat de publieke dienstverlening niet alleen de motor is van de economie maar ook die van de jobcreatie, 4x sterker dan de 'privé'.

2.2. Evolutie aandeel Publieke Dienstverlening in de loontrekkende tewerkstelling 2008-2015

Elk jaar is het afwachten wat de evolutie is van het 'overheidsbeslag', de taart waar alsmaar minder gist in het beslag zou mogen zitten volgens sommigen.
 

% Publieke dienstverlening per sector 
  2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Totaal loontrekkende werknemers 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
1. Publieke loontrekkende tewerkstelling 43,6% 44,7% 44,8% 44,8% 45,1% 45,4% 45,6% 45,8%
    1. RSZ-werknemers 34,1% 34,9% 35,1% 35,0% 35,1% 35,7% 35,9% 36,2%
       0. Primaire sector 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
       1. Verwerkende Nijverheid 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1%
       2. Voor winst marktdiensten 3,7% 3,6% 3,5% 3,4% 3,4% 3,3% 3,3% 3,3%
       3. Niet voor winst marktdiensten 12,5% 12,9% 13,2% 13,4% 13,6% 13,8% 14,0% 14,1%
           Gezondheidszorg en Maatsch. Dienstv. 10,6% 11,0% 11,3% 11,5% 11,6% 11,9% 12,1% 12,2%
           Kunst, amusement en recreatie 0,8% 0,8% 0,8% 0,8% 0,8% 0,8% 0,8% 0,8%
           Overige diensten 1,1% 1,1% 1,1% 1,1% 1,1% 1,1% 1,1% 1,1%
       4. Openbare diensten + Onderwijs 15,7% 16,0% 15,8% 15,5% 15,4% 15,5% 15,4% 15,3%
           Openbaar bestuur, defensie,  verzeker. 5,9% 5,9% 5,7% 5,6% 5,5% 5,4% 5,3% 5,2%
           Onderwijs 9,9% 10,1% 10,0% 9,9% 9,9% 10,0% 10,1% 10,1%
       5. Dienstencheques  2,0% 2,3% 2,4% 2,6% 2,7% 2,9% 3,1% 3,3%
       6. Extra-territoriaal + Huish. als werkgever 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1%
    2. RSZ-PPO-werknemers 9,6% 9,8% 9,8% 9,8% 9,9% 9,8% 9,7% 9,6%
2. Niet-publieke loontrekkende tewerkstelling 56,4% 55,3% 55,2% 55,2% 54,9% 54,6% 54,4% 54,2%

 
Het Openbaar Bestuur kalft af van 5,9% tot 5,2% van de loontrekkende tewerkstelling op 7 jaar. Daar tegenover staat de Gezondheidszorg en Maatschappelijke dienstverlening  van 10,6% naar 12,2% groeit en de dienstencheques van 2% naar 3,3% en de lichte afname van de ambtenaren meer dan compenseren.
 
3. Olie op het vuur

3.1. Evolutie (en afbouw) openbare diensten 2008-2015


Hoe is de tewerkstellingsevolutie in enkele geselecteerde overheidsdiensten geweest. Eerst tussen 2008 en 2015, een evolutieschets van voor de bankencrisis tot nu. En vervolgens het laatste jaar, van 2014 naar 2015, van de PS-staat naar de N-V staat.
    

Tewerkstellingsevolutie 2008-2015 enkele belangrijke overheidsdiensten
Omschrijving 2008 2015 08/15 % 08/15
Postdiensten  34.946 24.943 -10.003 -28,6%
Uitzenden van radioprogramma's 18.303 14.194 -4.109 -22,4%
Defensie 40.838 32.198 -8.640 -21,2%
Federale overheid 37.681 31.913 -5.768 -15,3%
Personenvervoer spoor, gn steden 38.670 34.025 -4.645 -12,0%
Federale Politie 15.388 14.086 -1.302 -8,5%
Strafinrichtingen 26.929 24.841 -2.088 -7,8%
Gemeentelijke overheid,  93.884 91.662 -2.222 -2,4%
Gemeenschappen  en gewesten 34.701 36.106 1.405 4,0%
Lokale Politie 33.075 34.612 1.537 4,6%
Personenvervoer op de weg 32.849 34.841 1.992 6,1%
O.C.M.W. 25.910 32.470 6.560 25,3%
       
Totaal 433.174 405.891 -27.283 -6,3%


Kampioen van de sanering, en nog prominente gast bij De Vadder vrijdag 03/06/2016, de redder van het vaderland Johnny Thijs, Bpost meet een evolutie van 10.003 jobs minder op 7 jaar tijd of -28,7%. In aantal gevolgd door Defensie met -8.640, of -21,2% en de Federale overheid, - 5.768 of -15,3%. Procentueel slikken de radioprogramma's (VRT) het tweede hoogste verlies, -22,4% of -4.194 jobs. Strafinrichtingen, waaronder bewakers zakken met 2.088 werkplaatsen of -7,8%, en ook de gemeentelijke overheden met -2,4%. Maar daar staan de O.C.M.W.'s tegenover met + 25,3%. Het spoor deelt ook in de prijzen met -12,% of -4.645 personen, in hoofdzaak pensioengerechtigden die niet vervangen werden. Ook de federale politie moest inleveren in deze periode, -1.302 eenheden of -8,5%.

Waar de federale overheden inleveren stijgen de overheden van gemeenschappen en gewesten met 4% of + 1.405. Ook het Openbaar vervoer kent een expansie van +6,1% of + 1.992 (De Lijn, MIVB en TEC). Het O.C.M.W. recycleert allicht het gemeentelijk personeel door hen op een andere nummer in te schrijven.

Deze selectie van overheidsdiensten samen levert een verlies van 27.283 overheidsjobs of -6,3%. Uiteraard zijn er ook overheidsdiensten die goed geboerd hebben maar om daar in detail een beeld van te krijgen, zie tabel   

3.2. Evolutie (en afbouw) openbare diensten 2014-2015

De evolutie in de Strafinrichtingen is opvallend. Het is het kleinste detail, de gevangenisbewakers hebben bv geen aparte NACE-code. Ook de federale politie levert 655 personeelsleden in, allicht pensioengangers die niet vervangen werden. Bij de Postdiensten en het leger heeft de storm al vele bomen geveld, en ook het Spoor bouwt gezapig af. Gemeenten bouwen personeel af dat ze allicht in het OCMW recycleren en meer mensen moeten mobiliseren voor de opdrachten van de sociale Huizen.
   

Tewerkstellingsevolutie 2014-2015 enkele belangrijke overheidsdiensten
Omschrijving 2014 2015 14/15 % 14/15
Strafinrichtingen 26.516 24.841 -1.675 -6,3%
Federale Politie 14.741 14.086 -655 -4,4%
Federale overheid 33.196 31.913 -1.283 -3,9%
Postdiensten  25.887 24.943 -944 -3,6%
Personenvervoer spoor, gn steden 35.218 34.025 -1.193 -3,4%
Defensie 33.173 32.198 -975 -2,9%
Gemeentelijke overheid,  92.953 91.662 -1.291 -1,4%
Uitzenden van radioprogramma's 14.252 14.194 -58 -0,4%
Lokale Politie 34.732 34.612 -120 -0,3%
Personenvervoer op de weg 34.428 34.841 413 1,2%
O.C.M.W. 31.238 32.470 1.232 3,9%
Overheden van gem.. en gewesten 34.180 36.106 1.926 5,6%
       
Totaal 410.514 405.891 -4.623 -1,1%

  
De vervoersmaatschappijen kennen nog een kleine groei en vooral de overheden van gemeenschappen en gewesten compenseren de afbouw van de federale overheid. Of is de transfert van bevoegdheden van de federale overheid naar de gemeenschappen en gewesten al enigszins op  gang gekomen?

Jan Hertogen
, socioloog