BuG 294 – Bericht uit het Gewisse – 23 november 2015
   
BuG 294 on-line                                       Printversie (16p)

Moureaux heeft Molenbeek doen overleven
in uitzonderlijke en zeer specifieke omstandigheden,
erna is de sociale cohesie en -controle verminderd,
dwz wat nog boven de radar was is eronder gedoken



Na 1970 is de bevolking in Molenbeek met 40% gestegen, in de
andere Brusselse gemeenten met minder dan 20%. Andere gemeen-
ten konden reserves opbouwen, Molenbeek niet, maar het droeg
evenzeer de migratiegroei na 2000. Zonder extra ondersteuning
was het een kunstukje om als gemeente in Brussel te overleven.
Molenbeek is ook een van de weinige gemeenten in België die
haar historisch maximum inwonersaantal ver overschrijdt:
     

Eenvoudig op te maken voor alle gemeenten: Tabel 1831-2015
 
Wat Molenbeek onderscheidt van alle andere grotere steden is
de uiterst beperkte bevolkingsdaling in 1970, terwijl ze een even
sterk groei door immigratie kenden als andere steden in 2000..

   
Inhoud BuG 294

1. Link - Bevolkingsevolutie in Molenbeek dubbel zo sterk als in andere gemeenten
2. Link - Bevolkingsevolutie met migratie, natuurlijk en verhuissaldo Molenbeek en Gewest
3. Link - De hogere dynamiek van Molenbeek als doorgangsgemeente
4. Link - Niet alleen migratie maar de migratiedynamiek dient onderkend
5. Link - Bewoners Molenbeek en gewesten naar migratieachtergrond
6. Link - Molenbeek, Denderleeuw en Galmaarden, 'broeihaarden jihadisme'?
7. Link - Alle huizen in Molenbeek krijgen de wijkpolitie over de vloer

Parijs: Jane Birkin au Bataclan, 2 maanden na het overlijden van Serge Gainsbourg, een cultplaat die ik nu bij m'n verzameling van 80 werken van Wolinski gezet heb: Le pire à de l'avenir staat op een van z'n verzamelwerken.

Vooraf 1. Waarom heb je me niet gevraagd voor de Nacht van de Kennis over Brussel vroeg ik bij de organisatoren van de nacht van 2014. We zullen er volgend jaar misschien aan denken zo herinnerde ik me bij het zien van de Nacht van de Kennis over Brussel op 27 november 2015 in het Kaaitheater. "Ieder het zijne", zo staat aan de ingangspoort van het nazi-concentratiekamp in Buchenwald.

Dat de 'wetenschap' Brussel al meer dan een decennium uit het oog verloren heeft en heeft laten vallen is het laatste waar de huidige wetenschappelijke coryfeeën van wakker liggen, eigen schuld andersmans bult. Dat de politiek, zowel federaal, de gemeenschappen en gewesten Sint-Jans-Molenbeek en haar burgemeester(s) in de steek hebben gelaten is bijzaak, zij waren en zijn blind  voor de socio-demografische ontwikkeling en het wordt hen door niemand ten kwade geduid. De Foyer met Johan Leman heeft met veel energie en te weinig politieke impact de meubelen proberen te redden. De enige die er in Molenbeek nog wat van gebakken heeft, zonder meel, zonder gist en de andere ingrediënten is juist Moureaux die Molenbeek altijd het minimale overlevingsdieet gegeven heeft. Zonder zelf goed te weten welk deeg hij in de oven stak, maar het was wel een minimumdieet. Dat de veiligheidsdiensten en vooral dan de inlichtingendiensten Molenbeek altijd als een testcase, een verzamelbak, een vrije bewegingsruimte voor eerst criminaliteit, later religieuze deviatie en nu terrorisme hebben beschouwd waar het voor hen gemakkelijk observeren en af en toe vissen was, zal wel nooit echt boven tafel komen. Het zou ook niet veel bijbrengen in een situatie waar de politieke afrekening vooropstaat en de paraplu geopend om het eigen falen te verbergen. De internationale pers en politiek en de goegemeente heeft aan Molenbeek een gemakkelijke zondebok om niet verder te moeten nadenken of sociale actie te ondernemen.

De ondraaglijke pretentie van opinies en journalistieke analyses die breed uitgesmeerd ruimte kunnen geven aan dit wetenschappelijk en politieke verraad wordt elke dag bladzijdenlang uitgesmeerd en geïllustreerd. Alsof een opinie of een journalistieke ventilatie de uppercut zou zijn waarmee men nu definitief een andere draai aan de werkelijkheid kan geven. Het is meestal het lijkenvocht dat ondeskundig onder de microscoop gelegd wordt, de kruimels die van de tafel vallen en bijeengekeerd gebruikt worden om er brood van te bakken dat, in  tegenstelling tot dat van Moureaux volledig oneetbaar en onverteerbaar is.

Het is vooral de Molenbeekse bevolking die de laatste decennia in de steek gelaten is, haar plan heeft moeten trekken, de criminaliteit, die vooral tegen hen gericht was hebben moeten verdragen, die adequaat onderwijs, betere sociale voorzieningen heeft moeten ontberen. Een bevolking die ook een grotere hap uit de tewerkstelling moet krijgen. De andere gewesten in Brussel en Molenbeek gaan met honderdduizenden jobs lopen zodat de jobroof een hogere werkloosheid als gevolg heeft.

Hoe is het mogelijk, vroeg Markus Lanz in z'n wekelijks debat op 17/11/2015 om 23h op de ZDF zich af, dat op enkele km van het hart van het Europese Brussel, er een gemeente bestaat waar de sociale omstandigheden zo zijn verwaarloosd en waar gedurende tientallen jaren geen adequaat antwoord op is gekomen. Kan je me daar eens een artikel over schrijven, zo vroeg Dirk Schürmer, journalist van Die Welt toen ik hem onder ogen bracht dat in Molenbeek, als enige stedelijke gemeente in België, er geen bevolkingsdaling geweest was na 1970 maar dat die toch met de algemene immigratiedynamiek buiten haar voegen is gebarsten. Een simpele demografische observatie die verklaart waarom men in Molenbeek altijd achter z'n eigen staart heeft aangehold. Maar meer nog dan de nieuwe inkomende immigratie is het de doorgangsfunctie van Molenbeek, dwz de even grote uitstroom naar andere gemeenten als de inkomende immigratie, dus het 'debiet' van de nieuwe immigratie en de doorstroom naar andere gemeenten, die niet is onderkend. Jan Gypers manifesteert zich nu als de grote wijsneus: Het is Moureaux geweest die aan de andere gemeenten heeft gezegd, stuur alle nieuwkomers maar naar Molenbeek dan haal ik er wel m'n voordeel uit. Zoals we zullen zien  dit niet alleen een ongegronde uitspraak is maar een illustratie vwaarop de huidige beleidsvoerders hun eigen onvermogen ten toon spreiden.

Maar blijkbaar is iedereen die nu z'n zeg heeft totaal onvermogend om deze elementaire socio-demografische dynamieken te zien en er rekening mee te houden. Daarom vallen zowel politiekers als journalistiek terug op politieke spelletjes, het doorschuiven van de zwarte piet, ook al heeft hij enkel roetvegen, en laten zij de Molenbekenaren, meer dan ooit het geval geweest is, verweesd achter.

Vandaar dat we, zoals toen bedrijven wegtrokken in 2012 en Molenbeek, mon Amour werd opgenomen door TV-Brussel, ons in de discussie begeven, en ook ons hoopje zullen laten.

Vooraf 2.  We hebben het hier niet over de structurele achterstelling en onderfinanciering van de islam in België. Volgens de laatst bekende gegevens wordt de islam minder gefinancierd dan het protestantisme. Dit is volledig in tegenspraak met de grondwet die een gelijke materiële behandeling van alle godsdiensten voorschrijft. In feite is het instellen van een parlementaire onderzoekscommissie hierover aangewezen.

Vooraf 3. Een tweede essentieel element is de negatieve impact van de uitsluiting van grote bevolkingsgroepen van de democratie, zowel gemeentelijk als op de andere niveaus. Een samenleving die burgers structureel uitsluit van deelname aan verkiezing van haar politieke vertegenwoordigers betaalt daar vroeg of laat een prijs voor. In Brussel bestaat al decennia een regime van politieke apartheid voor meer dan 1/3 van haar bevolking. Moureaux was een van de personen die altijd ten volle geijverd heeft voor politieke deelname van alle inwoners aan het politiek bedrijf, niet om zo als PS of wat dan ook sterker te worden zoals politieke blinden en vooringenomenen niet nalaten te spuien, maar om de samenleving in haar democratische hart te verzekeren en te beveiligen. Wie de democratie niet voor al haar inwoners garandeert zal nooit in volledige veiligheid leven.

1. Bevolkingsevolutie in Molenbeek dubbel zo sterk als in andere gemeenten - Boven

Als de bevolking in 1970 gelijk gesteld wordt aan 100 kan haarfijn vergeleken worden hoe de evolutie de volgende jaren is gebeurd als % tav de initieel 100.
   

 
Volledig atypisch is de weliswaar kleine maar wel degelijke stijging na 1970, in 1990 is er een stabilisering in alle gemeenten maar in 2000 is er in alle grote gemeenten in Brussel een nieuwe immigratie-input, en een geboorteoverschot in alle gemeenten in Brussel, ook in Sint-Jans-Molenbeek. Het samengaan van het ontbreken van een bevolkingsdaling tot 2000 en toch de migratiedynamiek zoals alle andere steden opvangen is uniek in België. Moureaux is burgemeester vanaf 1993, en heeft dus, vanuit de slechtste startpositie van alle steden in Brussel en België, de nieuwe immigratie, die in Molenbeek niet veel sterker was dan andere Brusselse gemeenten, moeten opvangen. Dat ook in Molenbeek deze demografische specificiteit niet volledig onderkend werd is niet alleen haar ten kwade te duiden, maar wel de kortzichtigheid en vooringenomenheid van de de politiek in het algemeen.

Merk ook de bevolkingsstabilisatie in de 'migrantengemeenten' in Brussel de laatste jaren. Dit is ondermeer een aanduiding dat de vestiging en hervestiging van erkende vluchtelingen zich meer dan vroeger naar kleinere en landelijke gemeenten zal richten.

2. Bevolkingsevolutie met migratie, natuurlijk en verhuissaldo Molenbeek en Gewest
                                                                                                                                        Boven
Vergeleken met Brussel-Hoofdstedelijk-Gewest, is de specifieke situatie in Molenbeek duidelijk: in Brussel-Gewest en alle andere gemeenten is de bevolkingsdaling ingezet in 1970 en heeft zich alsmaar versterkend doorgezet tot 1990 en gestabiliseerd tussen 1990 en 2000. Hiertegenover steekt Molenbeek af met een zeer beperkte daling en een stijging zoals alle andere Brusselse gemeenten na 2000.
  

 Sint-Jans-Molenbeek

 Brussel-Hoofdstedelijk Gewest

In deze grafieken is al duidelijk dat het migratiesaldo vanaf 1989 amper voldoende is om het verhuissaldo naar andere gemeenten te compenseren, niet alleen in Molenbeek maar ook in heel het Brusselse gewest. In Molenbeek wordt de bevolkingsstijging extra gevoed door een hoger natuurlijk saldo dan in het Brussels gewest in z'n geheel. Het natuurlijk saldo in Molenbeek is van gelijke hoogte als de som van migratie en verhuissaldo (lichtblauwe lijn).

Voor een beeld van alle Brusselse gemeenten en de belangrijkste andere gemeenten in België zie het artikel in het Hermes, het tijdsschrift van het geschiedenisdepartement aan de KUL: Migratie: het alsmaar durend geschenk uit de hemel voor België, zie BuG 292.
 
3. De hogere dynamiek van Molenbeek als doorgangsgemeente - Boven

De doorgangsfunctie van het Brussels-Hoofdstedelijk-Gewest is uitgesproken,1/3 van alle nieuwkomers in België krijgt z'n eerste verblijfsticket in het Brusselse gewest. Dat verschuift voor 2014 een beetje naar het Vlaams gewest dat nu meer dan de helft van de nieuwkomers telt. Nieuwkomers omvatten migratie-saldo, geboorten bij vreemdelingen, erkenningen als vluchtelingen langs het wachtregister asiel, saldo van ambtelijke schrappingen en herinschrijvingen
 

 
Als alle onderdelen van de demografische dynamiek uitgedrukt worden in een % tav het bevolkingsaantal in 1989 dan krijgt men zicht op de omvang van impact van elke dynamiek apart, telkens vergelijkbaar met deze van andere gemeenten of entiteiten, zoals hier het gewest Brussel.

In Molenbeek worden er op 25 jaar bij saldo (immigratie-emigratie) 47,3% nieuwe binnenkomers geteld in % tav het bevolkingsaantal van 1989. In het Brusselse gewest is dat 34,7%, hoog maar toch aanmerkelijk lager dan Molenbeek. Daartegenover staat 35,7% negatief verhuissaldo in Molenbeek en -28% in het Brussels gewest. In feite is de doorgangsfunctie in het Brussels gewest als dusdanig hoger dan in Brussel maar op een lager niveau, dus met een kleiner maar toch nog aanzienlijk volume.

 
Sint-Jans-Molenbeek

  Brussels-Hoofdstedelijk-gewest

 
De cijfers voor Molenbeek en het Brussels Gewest zijn indrukwekkend maar dienen toch gekaderd in de cijfers voor alle gemeenten van het Brusselse gewest. Sint-Joost-ten-Node springt er bovenuit, Sint-Gillis volgt met een negatief saldo van buitenlandse en binnenlandse migratie, dwz méér verhuis uit de gemeente tav een zeer hoog inkomende migratie. Beiden hebben ze evenwel een beperktere bevolking dan Molenbeek, dat, zoals reeds aangegeven, tussen 1970 en 1990 geen bevolkingsdaling gekend heeft zoals de andere gemeenten. Elsene en Etterbeek zijn dan weer studentensteden met de typische in en uit. Zeggen dat er zogezegd een afspraak zou bestaan hebben tussen de andere gemeenten en molenbeek dat Molenbeek alle nieuwe migratie zou opvangen zoals Jan Guypers doet is volledig van de pot gerukt. Er zijn andere redenen, wie zoekt daar eens naar, en ook waarom zoveel Marokkanen aan de kaaien van Molenbeek zijn neergestreken?
    

 
Deze grafieken en tabel mogen de politici, journalisten en veiligheidsdiensten eens onder ogen nemen. Ze zijn nergens anders beschikbaar en kunnen voor alle gemeenten in België nagegaan worden in onze laatste BuG 293 on-line  en de tabel Loop van de bevolking 1989-2015.

4. Niet alleen volume migratie maar de migratiedynamiek dient onderkend - Boven

In tegenstelling tot wat men zou denken is het niet zozeer het aantal migranten in een lokaliteit die goed dient ingeschat maar wel de migratiedynamiek, dwz de snelheid en het 'debiet' van wisseling. Als deze dynamiek niet onderkend wordt komen sociale diensten, onderwijs, huisvesting, en meer in het algemeen de sociale bescherming zeer vlug in hoge nood en dient een extra inspanning geleverd, in budget en in personele krachten.

Een klasje in het 2de leerjaar van 20, met 15 kindjes met migratieachtergrond kan met evenveel kindjes naar het 3de doorschuiven met evenveel kindjes met migratieachtergrond, maar van de 15 zijn er 8 andere en er zijn er maar 7 gelijk gebleven. Ook bij de kindjes met Belgische achtergrond zijn er 3 andere aanwezig. Dwz bij het aantal kindjes dat van het 2de naar het 3de gegaan is zijn er 10 gewisseld. Dit voorbeeld kan men doortrekken in alle andere aspecten van de overheidstaken tav z'n inwoners. Als deze dynamiek zich van jaar tot jaar doortrekt dient dit onderkend en gemonitord. Voor Brussel is dit nooit gebeurd en is er nog altijd geen wezenlijk zicht op de socio-demografische dynamiek, de Nacht van de Kennis over Brussel zal er ook dit jaar niets aan veranderen. Iedereen doet maar wat en zegt maar wat.
 

Sint-Jans-Molenbeek

In alle andere gemeenten buiten Molenbeek, ook met een sterke wisseling van hun inwoners, is evenwel een bevolkingsdaling geweest tussen 10 en 20%. Hier hebben zij reserves kunnen opbouwen, een potentieel woningen, klassen, budgetten enz kunnen vrijhouden/maken voor de nieuwe immigratie die vanaf 2000 is ingezet. In 2000 had Molenbeek al haar reserves al uitgeput en stond ze de laatste 15 jaar voor een onmogelijke taak om welvaart en welzijn voor haar bewoners te realiseren. Dat in deze periode toch de basis gelegd werd voor het sociale weefsel en een weliswaar ontoereikende sociale controle is bewonderenswaardig en mag mede op Moureaux z'n rekening geschreven. Dat tegen het einde van z'n burgemeesterschap de criminaliteit, evengoed als in andere Brusselse gemeenten een forse snok naar omlaag is gegaan dient evenzeer gevaloriseerd. Of de veiligheidsdiensten in al hun samenstellingen, zonder in haar korps zelf echt divers te zijn, Molenbeek als een testgebied hebben beschouwd en als een (over)eef- en observatiegebied van criminaliteit, religieus extremisme en terrorisme is misschien een vraag die eens nader kan onderzocht. Op dit gebied bestaan geen toevalligheden en wie er tegen wil ingaan vecht dikwijls tegen de bierkaai. Voor Molenbeek mag men dat letterlijk nemen met de verschillende gerecycleerde brouwerijen aan de kanaalkant. Maar Molenbeek is levendiger dan ooit, heeft het meeste potentieel van Brussel en zal decennium na decennium deze plaats ook meer en meer opeisen en waarmaken, Molenbeek, mon amour.

5. Bewoners Molenbeek en gewesten naar migratieachtergrond - Boven

Voor een buitenstaander, en ook voor Belgen en Brusselaars is het moeilijk te begrijpen dat in het Brusselse gewest het aandeel inwoners met migratieachtergrond in 1960  7% was en in 2015, 55 jaar later 84% (in een maximale inschatting/berekening, de mogelijke afwijking per nationaliteit is evenwel marginaal). In Molenbeek ligt dat op 90%. Voor  migratieachtergrond worden vreemdelingen, Belg-geworden vreemdelingen en hun nageslacht na hun Belgwording samengenomen. Hieronder de kop van de tabel voor Molenbeek.

Ook voor het Brusselse gewest is dit een erg atypische samenstelling door het hoge % met Marokkaanse migratieachtergrond. Ter vergelijking hieronder kop van de tabel met het aantal en % migratieachtergrond in elk gewest. De gegevens zijn geordend in volgorde voor het Brusselse gewest (de 19 gemeenten samengenomen)
  

 
6. Molenbeek, Denderleeuw en Galmaarden, 'broeihaarden jihadisme'?  - Boven

In de Tijd verscheen een artikel van Pieter Haeck met aanhaling van enkele cijfers van Vandecandelaere, die ze op zijn beurt opgepikt had van een tabel op npdata, zie tabel hieronder. De titel in de Tijd kon tellen natuurlijk: Er zijn meer jihadi's uit Denderleeuw dan uit Molenbeek, zie De Tijd 15/11/2015.

“Maar proportioneel gezien is het weinig. Er komen meer jihadi’s uit Denderleeuw of Galmaarden dan uit Molenbeek” zo staat er, voor de goede verstaander, proportioneel meer in Denderleeuw en Galmaarden. Hij had ook de proportiebasis moeten weergeven, nl 15-35 jarige mannelijke moslims. En de titel is er natuurlijk,zonder deze nuances, over. De Dier, burgemeester van Denderleeuw kon er niet mee lachen, zie TV-oost.be, Denderleeuw is geen 2de Molenbeek. Dat was ook niet gezegd door Vandecandelaere. Molenbeek heeft 0,3% Syriëstrijders bij de 15-35 jarige mannelijke moslims, in Maaseik, met 3 en Denderleeuw met 2 zijn er wiskundig meer vertrekkers dan in Molenbeek, nl 1,4% in Maaseik en 2,2% in Denderleeuw. Zoals Vandecandelaere beklemtoont is het van belang te zien dat het aantal vertrekkende Syriëstrijders in de zelfde lijn ligt als in Vlaanderen en lager dan in enkele Vlaamse steden.
  

Jambon spreekt in Knack 21/11/2015 over 130 teruggekeerde Syriëstrijders waarvan er 85 in Molenbeek zouden wonen. Interessante cijfers omdat ze aangeven dat de veiligheidsdiensten weten dat er zoveel in Molenbeek wonen en ook waar. Allicht geldt de afspraak onder de strijders om naar Molenbeek te komen, niet onder te duiken want de veiligheidsdiensten houden er oog op en kunnen gelijk wie observeren of monitoren. Zaak is of er voldoende sociaal weefsel en sociale controle (over) is om ook de elementaire observatie op het terrein te doen. Vraag is ook of teruggekeerde 'Franse' Syriestrijders meegeteld worden.

7. Alle huizen in Molenbeek krijgen de wijkpolitie over de vloer - - Boven

Zoals bij elkeen waarvan men vermoedt dat hij niet meer op het adres woont of bij elke vermoeden dat een geschrapte bewoner opnieuw op het adres is komen wonen, of bij vermoeden van bewoning zonder verblijfspapieren is een bezoek van de wijkpolitie de gewone handelswijze.

Elk jaar wordt daar verslag over uitgebracht door de statistische diensten in de loop van de Bevolking.

Voor Sint-Jans-Molenbeek ziet er dat voor de schrappingen, die als emigratie worden beschouwd en de herinschrijvingen, die als immigratie worden beschouwd, zo uit, als onderdeel van de andere migratiedynamieken:
 

Sint-Jans-Molenbeek - Emigratie

 Sint-Jans- Molenbeek - Immigratie

2/3 van de 'emigratie' naar het buitenland' in Molenbeek bestaat uit Ambtshalve Schrappingen. De politie heeft er, meer dan in elke andere gemeente in België haar werk mee. Dat hangt rechtsreeks samen met Molenbeek, en vele andere Brusselse gemeenten, als doorgangsgemeente. Bij inkomende migratie neemt erkenning asiel vooralsnog een belangrijke plaats. Voor de komende erkenningen zou dit wel eens een goed stuk minder kunnen zijn, Molenbeek geraakt 'vol' en voor vluchtelingen en immigranten zijn nog nooit nieuwe huizen gebouwd.

Al deze gegevens zijn in extenso te exploreren in BuG 293 on-line met 54 grafieken in 9 sets van 6 voor een 54 gemeenten, provincies en gewesten. Misschien kunnen ze die voor Nacht van de Kennis over Brussel eens doornemen, of gebruiken als achtergrond bij de optredens, er zit kleur genoeg is.

Jan Hertogen, socioloog