BuG 240 – Bericht uit het Gewisse – 10 oktober 2014
  
BuG 240 on-line                                   Printversie (7p)
    
Een overlevingspakket voor
Jan Jambon, Steven Vandeput en Alexander De Croo

'Ontvetting' openbaar bestuur: veel geblaat, weinig wol
"Wie de ouderdom niet eert is geen ministerpost weerd", een kwart van
 de diensten FOD en Sociale Verzekering zal deze legislatuur afvloeien,
enkel 1 op 5 van wie met pensioen gaat zal  vervangen worden.
Is de oudere werknemer quantité négligeable, die toch niets uitricht?
 

  

    
Federaal Openbaar Bestuur is 8,3% van de publieke dienstverlening
en men doet alsof hierlangs het 'overheidsbeslag' ontvet zal worden,
in feite is 49,8% van alle loontrekkende tewerkstelling publieke
tewerkstelling, het vormt de ruggengraat van de economie die België
daarbij door de crisis geloosd heeft, en daar wordt amper aan geraakt.

  
Wat en wie vinden we terug onder de noemer Openbaar Bestuur, dat opgevet bestuur dat geldverslinding koppelt aan inefficiëntie. Wat is de kern van het 'overheidsbeslag' waar zoveel om te doen is, over hoeveel personeelsleden gaat het? En hoeveel kan er in goede orde op 'bespaard' worden of is het in feite een citroen die al ver uitgeknepen is? Of gaat het om zodanig oud personeel dat men hen misschien liever kwijt dan rijk is - zijn ze wel mee met itc en modern bestuur - en is het een teken van respect voor de ouderdom hen niet te vervangen?
 
Federaal openbaar bestuur, slechts 8,3% van de totale publieke dienstverlening

Als 'publieke dienstverlening' gedefinieerd wordt als tewerkstelling met in hoofdzaak publieke financiering, dan betreft het 'overheidsbeslag'  1.853.191 werknemers of 49,8% van alle loontrekkende tewerkstelling in België. Door toevoeging van de werkenden wiens loon bij tijdelijke werkloosheid door de overheid betaald wordt stijgt de pubklieke dienstverlening van 45,5% naar 49,8%, zie BuG 238. Voor het detail per deelsector en gewest, zie tabel: Publieke Dienstverlening per gewest op 31/12/2013 en verdere toelichting in BuG 238.
  

  
Aangeven dat de werknemers van de 'parastatalen' en/of overheidsbedrijven Post, Belgacom, Vervoer (NMBS, Lijn, Tec, MIVB) terug te vinden zijn onder de 'voor winst marktdiensten', voor detail zie tabellen Loontrekkende tewerkstelling en PD per sector 31/12/2008-2013 en Publieke Dienstverlening per gewest op 31/12/2013

Van de hierboven vermelde 384.286 werknemers onder Openbaar Bestuur zijn er 202.587 werknemers onder RSZ-statuut, te onderscheiden van de werknemers onder RSZ-PPO, de Plaatselijke en Provinciale overheid, die niet in het federale vizier komen.
 
Maar bij de 202.587 RSZ-werknemers staan ook de Gewestelijke en Gemeenschapsambtenaren en de werknemers van Ziekenfondsen, die dus niet onder de bevoegdheid vallen van de federale regering. Als deze weggelaten worden betreft de RSZ-telling op 31/12/2013 nog  154.261 werknemers, dat is de vetpot van het het federaal openbaar bestuur, waarover Jan Jambon in De Ochtend van 09/10/2014 het had. Het betreft 8,3% van de gehele Publieke dienstverlening, dwz tewerkstelling die in hoofdzaak door de overheid wordt gefinancierd. Maar welke prijsbeesten staan in deze stal?
 
Welke diensten behoren tot het federaal openbaar bestuur?
 
Hendrik Bogaert, Staatssecretaris voor Ambtenarenzaken en Modernisering van de Openbare dienst in de vorige regering kan ons misschien wat wijzer maken. Bogaert sprak in DS van 22/09/2013 over 70.000 VTE in 2013, naast de 'speciale korpsen' (militairen, magistraten, ...) die ook goed waren voor 60.000 VTE.  Hendrik stelt verder: "Eind juni 2008 waren er, omgerekend naar voltijdse eenheden (VTE’s) 74.102 ambtenaren aan het werk in de federale ministeries en parastatalen en 66.584 in de bijzondere korpsen (leger, magistratuur); samen 140.686. Vier jaar later, eind juni 2012, waren er nog 70.554 in de ministeries en parastatalen (3.700 minder) en nog 58.928 in de bijzondere korpsen (7.500 minder). Samen waren dat er nog 129.497 of ruim 11.000 minder dan in 2008."

Interessante informatie, ook al is ons niet altijd duidelijk wat bedoeld wordt, bv met die 'parastatalen'. Het aantal van 129.497 VTE 'matcht' met de 154.261 werknemers in de RSZ-telling waar ook deeltijdsen in meegeteld worden. Het is op deze 154.261 dat we hier verder ingaan.
 
Het federaal Openbaar Bestuur in de RSZ-telling
 
Vooreerst toch de vaststelling dat het federale Openbaar Bestuur al serieuze pillen heeft moet slikken, -8,2% of -13.865 werkplaatsen op vijf jaar tijd. Dat het ACOD hierop wijst is dus niet onterecht. Hopelijk hebben de technici van de partijen dit materiaal ook eens onder ogen genomen fluisterde me een getrouwe lezer in. Maar de oudjes zitten massaal te wachten om te gaan en die konden toch al niets van de informatica, 1 op 5 vervangen, dan weet die ene misschien nog niet wat hij/zij moet doen hoorde ik Jan Jambon al denken bij zijn tussenkomst in De Ochtend.
 

Met dit overzicht wordt duidelijker wat 'Openbaar Bestuur' is. Het betreft ondermeer Defensie (33.771, min 17,3% op 5 jaar! met dank aan De Crem), Strafinrichtingen (26.859) en Federale politie (15.347) of 75.977 in totaal. De helft van het Openbaar Bestuur wordt dus ingevuld met 'bijzondere korpsen" of onderdelen waarop niet veel (meer) kan bespaard worden, of wel?

De leeftijdsverdelingen van deze onderdelen laat eerder oud personeel zien, wat verwonderlijk is voor de strafinrichtingen die klagen dat ze geen bewakers vinden, en ook voor de federale politie die het komende decennium aan verjonging toe is. Hier zal allicht geen sprake zijn van vervanging van 5 gepensioneerden door 1 nieuwe kracht, maar van een forse injectie van jongeren, ondermeer met migratieachtergrond. Dàt zal de échte uitdaging zijn van Jan Jambon en de regering, en niet de lijken die ze zogezegd in de kast zien hangen..
  

Wat blijft er over als "Openbaar Bestuur"?

Het algemene openbaar bestuur, de verschillende FOD's of Federale OverheidsDiensten. 33.786 ambtenaren waarvan de helft ouder is dan 50 jaar.

 
De andere diensten Openbaar bestuur bestaan uit 3.172 ambtenaren voor het overige algemeen overheidsbestuur, 14.161 ambtenaren ter ondersteuning van Gezondheidszorg, Onderwijs en Cultuur. 7.930 ambtenaren ter ondersteuning van het Bedrijfsleven en 2.407 voor Buitenlandse zaken, 27.671 in totaal. Hun leeftijdsverdeling ziet er zo uit:
   

  
Ook al niet zo'n jong publiek, maar wel met een jongere instroom, moet die stopgezet?

Blijven de Verplichte Sociale Verzekeringen, n.l. pensioenen (Zuidertoren), de RVA (Keizerslaan), Sociale Voorzorg (Zwarte Lieve Vrouwestraat),  RIZIV,( Tervurenlaan) ... nl 13.401 ambtenaren waarvan 46,8% ouder dan 50 jaar.
  

Zal de Minister voor Ambtenarenzaken geduldig elk vertrekkend personeelslid aanturfen en bij elke vijfde een streepje trekken en dan weten, hier kan ik iemand vervangen?.
 
Federaal Openbaar Bestuur naar aard en woonplaats
 
Voor de gegevens voor alle sectoren, zie tabel Publieke Dienstverlening per gewest op 31/12/2013.  Eerder dan de aantallen zijn de % in de volgende tabel van belang.

Eerste opvallend gegeven is de extreme ondervertegenwoordiging van inwoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in het Openbaar Bestuur, dat nochtans in hoofdzaak in Brussel gevestigd is, nl. 7,6% van deze tewerkstellingen terwijl 10,4%, of een ondervertegenwoordiging van 27% van de bevolking dat er woonachtig is. Van Defensie woont maar 3,5% in Brussel, van Strafinrichtingen maar 6,2% en van de federale politie maar 7,0%, extreem, die om een extreme inhaaloperatie vraagt.

Opvallend is ook de oververtegenwoordiging van Wallonië in de aanbreng van federale ambtenaren, politie, militie, strafinrichtingen enz. Waar het bevolkingsaandeel van Wallonië 32,1% is bedraagt hun aandeel in de federale diensten Openbaar Bestuur 37,4%, of een oververtegenwoordiging met 17%. Voor het Vlaams gewest bedraagt het aandeel in de bevolking 57,5% en het aandeel in federaal openbaar Bestuur 55,0% of een ondervertegenwoordiging van 4%.

Misschien is de redenering simpel geweest bij Jan Jambon, als er vijf Walen op pensioen gaan, en we vervangen die door  1 Vlaming, dan is het evenwicht vlug(ger) in orde. Als het dan een Nederlandssprekende Brusselaar met migratieachtergrond is, dan komt het misschien langzaam nog goed.

% 45+, 50+, 55+ en 60+ op het totaal werknemers

Voor de gegevens van alle sectoren, zie tabel: Loontrekkende tewerkstelling per leeftijd en gewest op 31/12/2013 
 
Diensten met een extreem verouderde personeelsopbouw springen eruit, dat op de grafieken al duidelijk. Bij het 'klassiek' openbaar bestuur, de FOD's, is 62,1% meer dan 45 jaar, bij de Verplichte Sociale Verzekeringen 61,9%, dat is extreem. Het zijn gemakkelijke besparingen met zulk een leeftijdsopbouw die op een korte termijn gemakkelijk binnen te halen zijn. Is dat 'structureel besparen? Zelfs bij volledige vervanging zou er een aanzienlijk besparingseffect zijn omdat de kost van een 21 jarige contractueel maar een fractie is van deze van een 62 jarige in het openbare ambt. Waarom deze (blinde) besparingsdrift?
   

 
En waar is het respect voor de ouderdom, en het werk dat ambtenaren op oudere leeftijd leveren, wat beeld geeft men van het werken op oudere leeftijd en de verlenging van de loopbaan, quantité négligeable? Wie het oude niet eert is geen ministerpost weerd?

BuG 240 on-line                                 Printversie (7p)

 
Jan Hertogen, socioloog
www.npdata.be
0487 335 552
     
Wie geen berichten meer wenst te ontvangen kan dit langs een RE melden