“Leidt
migratie tot nieuwe oecumene?
Op de
voorgrond, dinsdag 22 november 2022
Erik De
Smet
Christenen
vormen de grootste groep onder de nieuwkomers in Vlaanderen
-
Blijkens
cijfers is van massa-immigratie van moslims geen sprake
-
Grootsteden zien nieuw en divers kerkpubliek
-
Landelijk
Vlaanderen wordt ook snel diverser

Nieuwkomers
uit de Sub-Sahara versterken het evangelicale christendom. © Belga Image
Bij de
voorstelling onlangs van de Barometer samenleven vermelde Vlaams Minister
Bart Somers (Open Vld) cijfers waaruit blijkt dat christenen de grootste
groep vormen onder nieuwkomers. „Dat representatief en uitgebreid
onderzoek wijst uit dat 27 procent vrijzinnig is of niet gelooft”, zei de
minister „Evenmin is het zo dat alle gelovige nieuwkomers moslims zouden
zijn, wel integendeel: 38 procent is christen, 26 procent is moslim. De
barometer toont zo zwart op wit wat evident is, namelijk dat de
diversiteit onder nieuwkomers even groot is als de diversiteit in onze
samenleving als geheel.”
Het
onderzoek gebeurde op basis van enquêtes, want in België bestaat geen
registratie van iemands levensbeschouwelijke identiteit. Er werd gepeild
bij wie ingeschreven wordt in de burgerlijke stand, zowel uit landen van
Europese Unie als van daarbuiten. Dus ook bij erkende vluchtelingen, maar
niet bij asielzoekers.
Socioloog Jan Hertogen, een kenner van migratiecijfers, wijst op de
talrijke nuances. De voorbije twintig jaar kwamen meer nieuwkomers uit
Afrika ten zuiden van de Sahara dan uit Noord-Afrika. Ook was het aantal
nieuwkomers uit Oost-Europa groter dan alle nieuwkomers uit Marokko,
Turkije, Syrië en Afghanistan samen. De grootste buitenlandse
nationaliteitsgroep onder nieuwkomers blijven Marokkanen (138.000),
gevolgd door Roemenen (120.000), Nederlanders (91.000) en Polen (79.000).
„Voor 2021 komen wij uit op 22 procent instroom van moslims onder
nieuwkomers”, zegt Hertogen. „Dat is een gelijkaardig cijfer als waarover
Somers spreekt. In zijn steekproef neemt hij uitsluitend de 18- tot
85-jarigen mee, in mijn berekeningen bekijk ik de volledige bevolking, dus
met een groter aandeel jongeren. In totaal kom ik uit op 9 procent moslims
in België en 7 procent in Vlaanderen.”
„
Er is dus hoegenaamd geen sprake van een massa-immigratie van moslims,
zoals sommigen beweren”, stelt Hertogen. „Migratie heeft de grotere steden
herbevolkt en hetzelfde proces „Migratie toont ons ook dat het christendom
een wereldgodsdienst is” tekent zich nu af in landelijke gemeenten en
kleinere steden. In de Denderstreek heeft de komst van inwoners uit de
Sub-Sahara al gezorgd voor een aanzienlijke stijging van christelijke
Afrikaanse Kerken. Met de migratie gaat beslist een proces van religieuze
en culturele differentiatie samen. Uit kerkelijk oogpunt stellen we vast
dat migratie het christendom in onze steden niet zozeer redt van
irrelevantie, maar ons ook toont dat het een wereldgodsdienst is.”
„Statistieken beschouwen ‘islam’ als een etnisch criterium, alsof alle
Marokkanen praktiserende moslims zouden zijn”, zegt Johan Leman,
voorzitter van Foyer vzw. „Er komen ook religieuze minderheden uit
islamitische landen. Religie speelt hoe dan ook een grote rol bij de
eerste zowel als bij de tweede generatie migranten. Wie spreekt over lege
kerken in de steden, leeft nog in de jaren 1970. Dertig jaar geleden al
viel het op dat zich een nieuw kerkpubliek aandiende. Nu wordt de
diversiteit ook zichtbaar in landelijk Vlaanderen. Een mooi voorbeeld
daarvan is het huwelijk onlangs van flandrien Remco Evenepoel met zijn
buurmeisje met Marokkaanse wortels, Oumi Rayane. Ik zie hoe jonge families
uit de Brusselse Kanaalzone – en Brussel telt 75 procent inwoners van
buitenlandse herkomst – verhuizen naar Vlaanderen omdat de stad voor hen
onbetaalbaar is.”
Revitaliseert migratie het katholicisme in Vlaanderen? „Het katholieke
leven van weleer zal nooit meer terugkeren”, meent Leman. „Het christendom
wordt meer verscheiden en er zullen oases van eredienst en spiritualiteit
ontstaan, ook in het landelijke Vlaanderen. Afrikanen bijvoorbeeld maken
weinig verschil tussen katholieke en presbyteriaanse gemeenschappen. Ook
Roemeens-orthodoxen sluiten in kleine gemeenten aan bij wat daar leeft. Er
zal een oecumene van onderuit ontstaan. Ook al zien we nu vooral de
catastrofale situatie van het instituut katholieke Kerk, ik kijk zeker
niet pessimistisch naar de toekomst van het christendom in Europa.”
|